Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti,,Aniq fanlar’’ fakulteti

1-masala. Yurish masalasi

Rasmda yurib ketayotgan odamning oyoq izlari tasvirlangan.Qadamning uzunligi P- o‘ng oyoqning tovoni oxiridan chap oyoqning tovoni oxirigacha bo‘lgan masofaga teng. = 140 formula , n bu yerda 1 minutdagi qadamlar soni, P qadamning metrdagi ifodasi.


1-Savol. Formuladan foydalanib agar 1 minutda 70 qadam bosgan odamning 1 qadami uzunligini toping.

Yechish: Savoldan n= 70. Formuladan P= = ; Javob: 0,5 m yoki 50 sm.

2-savol. Hamidulloning qadami uzunligi 0,80m bo‘lsa, uning tezligini m/minda toping va km/soatda ifodalang.

Yechish: P= 0,80 m demak n= 140P= 140

Demak Hamidullo 1 minutda 112.

Javob: 89,6 m/min; 5,376km/soat.

2-masala: Eksport masalasi.

Rasmdagi diagrammada pul birligi shartli ravishda zed bo‘lgan Zedlandiya davlatining eksporti haqida ma’lumot tasvirlangan.



 



1-savol. 1998-yil Zelandiyadan umumiy qiymati (million zedlarda) qancha tovar eksport qilingan?

Yechish: Ustunli diagrammadan ko‘rinib turibdiki 1998-yil Zedlandiyadan jami 27,1 millon zed miqdorida tova eksport qilingan. Javob: 27,1 millon zed

2-savol. 2000-yil Zedlandiyadan qancha mevali sok eksport qilingan?

A. 1,8 mln.zed; B. 2,3 mln.zed C. 2,4 mln. Zed D. 3,4 mln.zed E. 3,8 mln.zed

Yechish: Ustunli diagrammadan ko‘rinib turibdiki 2000-yil Zedlandiyadan jami 42,6 million zedlik tovar eksport qilingan.Doiraviy diagrammadan ko‘rinib turibdiki 2000-yil mevali sok barcha eksportning 9% ini tashkil qilgan. Demak, 42,6 million zed.

Javob: E

3.Konfetlar masalasi

Xumoyunni onasi qutini ichiga qaramasdan 1 dona konfet olishga ruxsat berdi.Qutidagi konfetlar soni quyidagi ustunli diagrammada berilgan:

Qutidan qizil rangli konfet chiqish ehtimolligi qancha? A. 10% B. 20% C.25 % D. 50% Yechish: Diagrammadan qutidagi barcha konfetlar sonini aniqlaylik. 6+5+3+3+2+4+2+5= 30 bundan 6 tasi qizil konfet. Qizil konfet chiqish ehtimolligi =0,2 ; 0,2. Javob: B

4. Matematikadan test

Matematika o‘qituvchisi o‘quvchilardan test sinovi o‘tkazdi.Har bir testga 100 balldan qo‘yishini aytdi.Rayhona o‘tkazilgan 4 ta testdan o‘rtacha 60 bal to‘pladi.Beshinchi testdan 80 ball oldi. Rayhona hammasi bo‘lib o‘rtacha necha ball to‘plagan?

Yechish: Rayhona o‘tkazilgan to‘rtta testdan o‘rtacha 60 bal olgan demak, jami 4= =240 ball to‘plagan. (240+80):5= 320:5= 64. Javob: 64 ball

5. Kitob javonlari masalasi Bir dona kitob javoni yig‘ish uchun ustaga quyidagi detallar kerak bo‘ladi: – 4 dona uzun taxta; – 6 dona kalta taxta; – 12 dona kichik iskob; – 2 dona kata iskob; – 14 dona shurp. Ustada 26 ta uzun taxta, 33 ta kalta taxta, 200 ta kichik iskob, 20 ta katta iskob va 500 ta shurp bor.Usta ko‘pi bilan necha komplekt kitob javoni yig‘ishi mumkin? Yechish: 26:4= 6(2q) ; 33:6= 5(3q) ; 200:12= 16(8q) ; 20:2= 10; 500:14= 35(10q) Demak 6 komplekt kitob javoni yig‘adi desak, unda kalta taxtadan 3 ta yetmay qoladi.Demak, ko‘pi bilan 5 komplekt yig‘a oladi. Javob: 5 komplekt

6. Yer qimirlash masalasi. Bir hujjatli filmda yer qimirlashini oldindan taxmin qilish to‘g‘risida bahs namoyish qilindi . Geologni taxmin qilishicha –“O‘tgan 20 yil ichida Zed shahrida yer qimirlashi imkoni . ni tashkil qildi”. Quyida bayon etilgan fikrlardan qaysi biri geolog fikrini tasdiqlaydi. A. Hozirgi paytdan 13-14 yil oralig‘ida Zed shahrida yer qimirlaydi. B. bunga ko‘ra keyingi 20 yil ichida qachondir Zed shahrida yer qimirlaydi. C. Ehtimol shuki qachondir 20 yil ichida Zed shahrida yer qimirlash ehtimoli yer qimirlamaslik ehtimolidan katta. D. Nima bo‘lishini aytishni iloji yo‘q,chunki hech kim aniq bilmaydi qachon yer qimirlaydi. Yechish: Geolog fikrini C javob tasdiqlaydi. Javob: C




Xulosa


Amaliyotda maktabda yaxshi o‘zlashtirgan ayrim o‘quvchilar dars paytida hamda hayotida uchraydigan nostandart vaziyatga tegishli masalalarni yechishda o‘rgangan bilim va ko‘nikmalarini qo‘llay olmaydilar. Buning sababi o‘quvchilarda tegishli kompetensiyalar shakllanmaganligidandir.

Demak yuqoridagi masalalarning barchasida o‘quvchilarning olgan bilim, ko‘nikma va malakalarni hayotga tatbiq etilishini ko‘rish mumkin.O‘quvchilarda kompetensiyalarni shakllantirish uchun ta’lim tizimiga kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan dastur va DTS lar kerak bo‘lib qoldi.Bu jarayonni ta’lim tizimiga joriy qilish uchun endi darsliklar va ularning mazmuni tubdan o‘zgaradi.2017-2018- o‘quv yilidan boshlab kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan dastur va DTSlar navbatma-navbat joriy qilina boshlaydi.

Foydalanilgan manbalar: WWW.RTM.UZ tajriba sinov materiallari;

WWW.mathnet.srb.ru