Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika universiteti gumanitar fanlar fakulteti

BOB. Jinoyat huquqi tushunchasi, jinoiy javobgarlikka tortish va jinoyatning tarkibiy unsurlari.

1. 
   Jinoyat huquqi tushunchasi, predmeti uning sub’yekti va ob’yekti.
   

Jinoyat huquqi tushunchasi. Jinoyat huquqi – qilmishning jinoiyligini va jazolanishni belgilovchi normalarni, jinoiy javobgarlik asoslarini, jazo tizimini, ularni tayinlash tartibi va shartlarini, shuningdek, jinoiy javobgarlikdan va jazolanishdan ozod qilish asoslarini aks ettiruvchi huquq tarmog`idir.
Jinoyat huquqi deganda hozirgi vaqtda jamiyatda qabul qilingan me`yorlarni qo`pol ravishda buzganligi uchun fuqarolarni jazolovshi (qoralovchi) huquq tushuniladi.
Jinoyat huquqi boshqa huquq sohalaridan quyidagi jihatlari bilan farqlanadi:
Birinchidan: jinoyat sodir etilishi munosabati bilan vujudga kelgan jinoiy-huquqiy munosabatlarda, bir tomondan, jamiyat,davlat, ikkinchi tomondan esa jinoyat sodir etgan shaxs sub`yekt bo`ladi; Ikkinchidan, jinoiy-huquqiy norma bilan belgilab qo`yilgan ta`qiqlarni buzganlik uchun, odatda, sud davlat nomidan qo`llaydigan jinoiy jazo beriladi.
Jinoyat huquqi jinoyat-huquqiy munosabatlar doirasida vujudga keladigan ijtimoiy aloqalarni tartibga soladi. Jinoyat huquqiy munosabatlarning o`ziga xos xususiyati shundaki, u faqat jinoyat qonunni buzgan fuqarolar bilan davlat o`rtasida yuzaga keladi.
Jinoyat huquqi predmeti. Jinoyat alomatlarini aks ettiruvchi ijtimoiy xavfli qilmishlar jinoyat huquqining predmetini tashkil etadi. Bu ijtimoiy xavfli qilmishlarga quyidagilar kiradi:
- shaxsga qarshi jinoyatlar;
- jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar;
- iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar;
- jinoyat qonuni bilan ta`qiqlangan huquqqa xilof ijtimoiy xavfli qilmishlar.
Jinoyat huquqining vazifalari:
1. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy tuzumini saqlash va himoya qilish.
2. Shaxs, uning huquq va erkinliklarini, jamoat tartibi va ijtimoiy xavfsizlikni muhofaza etish.
3. Jinoiy tajovuzlardan fuqarolar hayoti va sog`ligini saqlash.
4. Insoniyatning tinchligi va xavfsizligini ta`minlash.
5. Jinoyatlarning oldini olish.
6. Fuqarolarni O`zbekiston Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etish ruhida tarbiyalash.