Тошкент «Янги аср авлоди»

қўшбеги23
тожик фарзандлари Мирраҳим ва 
Бобораҳим ва Қобил Мирзо тожикнинг фарзандлари Қурбонму- 
ҳаммад Мирзо ва Мўминхон Мирзо ва Дуст 
ясовул
тожик, Мул­
ло Ашурмуҳаммад ва Худойқули 
баҳодир24
тожик ва булардин 
бошқа бир неча умарозодалар ҳам қочиб, Бухорога борибдур- 
лар. Олимхон анжоми вилоят ва умури салтанатни тинч ва са- 
ранжом қилиб, ^аросати мулк ва посдори жаҳонбонликка саъйи 
балиғ айлаб, ҳар жой ва ҳар макон ва ҳар шаҳардин кордида, 
оқилу ҳушёр ва баҳодир одамлардан боргоҳига жамъ айлаб, 
уларни кўрукдан ўтказиб, янги дафтар қилдуруб, ҳар қаюлари- 
нинг номини дафтарга ёзиб, номини «Гала баҳодир» қўйибдур. 
Ул хоннинг аввалги асрида аксар маврусий шаҳарлари мухола- 
фатчилик кўрсатибдур. Олимхон ул вилоятларни ўз зўри ва қув- 
вати илан ду бора фатҳ айлаб, узига тобеъ қилчб, фатҳ ва нусрат 
илан дор ул-аморосига келибдур. Ул Олимхон доим фикр қилар 
эканким, бу бебош ва авбош аламон ва бесару сомон қушун илан 
бир иш анжом топмабдур деб, мардуми кўҳистоний ва бадахшо- 
ний тожикларни дуст тутар экан. Бир-икки нафар бадахшоний ва 
дарвозийлардин бир неча нафар Қаротегин, Кўлоб ва ҳисорлик- 
лардин ўзига муқарраб қилиб аксар кеча улар илан суҳбат қили- 
шар экан. Ҳар кеча улар илан суҳбатлашиб, аснои мусоҳаба 
уларга кўп шафқат ва марҳаматлар айлаб, аскар туғрисида алар- 
га маслаҳат ва машварат ташлаганда, арз қилибдурларким: 
«Жаҳонпаноҳо, бул ўзбаклар бадгир ва бадтадбир одамлардур. 
Ёмон тадбир ва бадхуйлик илан биз мусофирларни сиз жаноб- 
нинг марҳамат ва мурувватларидан узоқ қиладурлар, балки би- 
л-кулли махрум ва ноумид қиладур» деганда хон уларни сўзига 
риедат ва мулойимлик илан жавоб бериб, бир-бирлари илан аэу*у- 
паймон қилишибдурларким, ҳар қандай бадхуй ва бадғараз одам­
лар ул тожиклар борасига суз айтса, бовар қилинмас деб. Андин 
кейин ул тожиклар арз қилибдурларким: «Жаҳонпаноҳо, аска- 
рияларни икки тоифа тожиклардан тартиб берамиз. Қоратагин 
[ликлар] ва ^ойитийларни бир гуруҳ қилиб, дарвозий, бадахшо­
ний, кўлобий ва ҳисорий ва рўшоний ва шуғноний ва чатрорий-

---

ларни бир гуруҳ қиламиз. Бул икки гуруҳ аскар ҳар saifr бирор 
шаҳарни қамаган 
вщгца
икки тарафидан юргуртирамиз. Булар­
нинг ҳиммат ва ғайратларини кўруб ўзбакиялар ҳам номус ай­
лаб, ғайратлари жушга келса керак». Олимхон буларнинг курсат­
ган маслаҳатларини қабулга олиб ва узи бадахшияларга амр 
қилибдурларким: «Ҳар жойда жамоати дарвозий, бадахшоний, 
шуғноний ва рўшоний ва чатрорий бўлса, йиғиб жамъ қиласиз- 
лар». Қоратегинликларга амр қилибдурки: «Ҳойитий ва қорате- 
гинларни топиб жамъ қиласизлар». Андак фурсатда қоратегин 
[ликлар] ва ҳойитийлардин уч минг ва яна юз одам жамъ бўлуб- 
дур. Лекин дарвозий ва шуғноний ва рўшонийлардин ўз ихтиёри 
илан келган одамлар беш юз нафардан зиёда бўлмабдур. Бул 
мажмуъ тожикларни курук кўруб, кўздин ўткуруб, ҳаммасига 
сарупо, яроқ-аслаҳа ва от берубдур. Дарвозийлик, бадахшон- 
ликлар илан қамту (шундай) арз қилибдурким: «Жаҳонпаноҳо, 
бул вилоятда беш юздин зиёда одам тополмадук. Агар олампа- 
ноҳ марҳамати олий айлаб, амр қилсалар ҳар жой ва ҳар макон­
да 
хоҳ
рўшоний ва 
хоҳ
шуғноний ва хоҳ чатрорий ва хоҳ эроний, 
ҳар тоифаки бўлсун, ва хоҳ қул ва 
хоҳ
озод уларни тортиб олиб, 
дор ул-амарога жамъ қилсак». Олимхон уларни илтимосини 
қабулга олиб ижозат берибдур. Ижозат олгандин кейин ул тои- 
фалар 
хоҳ
қул, хоҳ озод, ҳар ерда бўлса олиб йиғиб, андак фур­
сатда уларнинг адади ҳам бир минг етти юзга етиб, ҳаммасини 
хонга манзур айлабдурлар.
Хон уларнинг ҳаммасига сарупо, асбобу яроқ бериб, под- 
шоҳлик дафтарига номларини ёзиб, вазифа тайин қилиб, ул янги 
аскарларни