Toshpo’latov Shuhrat baxtiyorovich Urug’li meva bog’lari zararkunandalarining biologik xususiyatlari va ularga qarshi ekologik tozza kurash choralari

       1.6.  Eng  asosiy  g’o’za    zararkunandalarning    yirtqichlari    va  

tekinxo’rlari. 

       Biz  SANIIZR  O‟ZSSR  Fanlar  akademiyasi  Zoologiya  va  parazitalogiya 

instituti  xamda  mamlakatning  boshqa  muassalari  tadqiqotlar    asosida  eng  asosiy 

g‟o‟za  zararkunandalari  turlarining  entomofaglari  ro‟yxatini  tuzib  chiqamiz.  U 

tekinxo‟r va yirtqichlarning 251 ta turini o‟z ichiga oladi. 

     Kuzgu  tunlamning  asosiy  kushanda-tekinxo‟rlari;  trixogramma,  apanteles, 

rogaz,  mikroblitis,  makrosintrius,  barilipa,  enikos  pilyus,  banxus,  ambliteles  va 

boshqa  pardaqanotlilar,  taxina  pashshalari  xamda  asosan  tuproqda  yashaydigan 

ko‟plab 

yirtqichlardan 

iboratdir. 

Paxtachilik 

zonalarida 

pardaqanotli  

---

34 

 

hashorotlarning 45 turdan ko‟prog‟i va taxina pashshalarining qariyib 10 turi kuzgi 

tunlamda tekinxo‟rlik qiladi.  

      Ko‟sak  qurtining  tabiiy  qirilishida,  tekinxo‟r  va  yirtqichlarning  90  dan  ziyod 

turlari qatnashadi. 

   G‟o‟za  bitlarining  barcha  turlarida  afidiuslar,  ziziflebuslar,  praonlar,  efedrus  va 

diyeretillalar  tekinxo‟rlik  qiladi.  Yirtqichlar  orasida  ahamyati  jihatidan  

koksinellidlar,  xrizopidlar,  sirfidlar,  levkopislar,  gallisalar,  yirtqich  qandalalar, 

stafilinidlar hamda yirtqich o‟rgimchaklar ajralib turadi. 

     Garchi  o‟rgimchakkananing  qariyib  20  turdan  iborat  yirtqichlari  qayd  yetilgan 

bo‟lsa hamki, yirtqich trips va stitoruslar juda muhim o‟rin tutadi.  

     G‟o‟zaga  va  boshqa  ekinlarga  tushadigan  oqqanotlar  nufuzini  kamaytirib 

turishda tekinxo‟r enkarziya samaralidir.[5].  

                  

 

             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

35 

 

 

 

 

              2. TADQIQOT   SHAROITLARI, OBEKTI VA USLUBLARI.