Toshtemirova muborak gulmurodovna mahalliy xomashyolar asosida olingan polisulfid oligomerlar sintezi va tadqiqoti

3.3-rasm. Oltingugunt,azot va fosfor saqlagan ND-3 oligomerining DSK-egri chizig‘i.
207°C dan yuqori haroratda namuna ikki bosqichda parchalana boshlaydi – 265 °C gacha 6 %/min tezlikda va 265°C dan yuqori haroratda 2,5 %/min tezlikda, 57,43 % umumiy massa yo‘qotish bilan. Parchalanish reaksiyasi endotermik, umumiy parchalanish energiyasi -183,6,7 J/g. ( 3.4-rasm.).



3.4-rasm. Oltingugurt, azot va fosfor saqlagan ND-3 oligomerining IQ-spektri.
Tarkibida oltingugurt, azot va fosforni o‘z ichiga olgan oligomerlarning fizik-kimyoviy xususiyatlari o‘rganildi: zichlik, suyuqlanish harorati, eruvchanligi, IQ spektrlari DSK.
Sintez qilingan ND-2 markali oligomerining fizik-kimyoviy xususiyatlari (oltingugurt o‘z ichiga olgan organik birikmalar bilan Ammofos) 3.3-jadvalda keltirilgan.
3.3-jadval.
Yuqori darajada to‘ldirilgan oligomerlarning fizik-kimyoviy xossalari

Ko‘rsatgichlar	Yuqori darajada to‘ldirilgan oligomer
	ND-2
Zichligi , g/sm^3 GOST 15139-69	1,40
Tsuyu ^oC	130
Ƞxv	0,070
Eruvchanligi	dimetilformamid
Tashqqi kurinishi va rangi	jigarrang qovushqoq modda

IQ-spektridagi 2850-1470 sm^-1 sohalaridagi ND-2 ning –SN₂- guruhlari borligini tasdiqlovchi yutilish chiziklari va 1650 sm^-1 hududida yutilish chiziklari mavjud bo‘lib, erkin holda –OH guruhi mavjud [212; 479-486-b,213;728-733-b,214;76-82-b].

IQ spektrida ammoniy –NH₄ guruhlariga mos keladigan ––OH guruhlariga va 3300-3440 sm^-1 mintaqalaridagi assimilyatsiya chiziqlariga mos keladigan 3400 sm^-1 mintaqadagi yutilish chiziqlari mavjud.
Barcha faol guruhlarning bukilish tebranishlari odatdagi egilish tebranishlari –SN₂–O– orasidagi 1400-1465 sm^-1 oralig‘idagi kuchli tor chiziqlar shaklida namoyon bo‘ladi. 800 va 1600 sm^-1 gacha bo‘lgan assimilyatsiya diapazonlari –NH₄ guruhlari mavjudligini tasdiqlaydi. Fosfor R=O va R–O–S tarkibidagi guruhlar borligi 1000–1180 sm^-1 mintaqadagi tebranishlar bilan tasdiqlanadi, keng intensiv yutilish chiziqlari 400-900 sm^-1 gacha bo‘lgan hududlarda oltingugurt o‘z ichiga olgan birikmalar tarkibini tasdiqlaydi,1040-1060 sm^-1 va 1100- 900 sm^-1.
Bundan tashqari, IQ-spektroskopiyada 600-800 sm^-1 va 1460 sm^-1 oralig‘ida oltingugurt o‘z ichiga olgan birikmaning bog‘lanishlarini o‘z ichiga olgan tor past intensivlik bantlari paydo bo‘ladi. ND-2 ning IQ spektrlarini tekshirganda, dimmer indekslari 1400-1440 sm^-1 bo‘lgan intensiv –SN₂-O- guruhlari va 1180 sm^-1 -1150 sm^-1 oralig‘idagi organik fosfatlar ko‘rinadi (3.5-rasm).