Toshxodjayev masnurjon ning «iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalari» fanidan mustaqil ishi

DASTURIY TA’MINOT VA ULARNING TURLARI
Inson va malumotlarga ishlov berish o‘rtasidagi aloqa kompyuter dasturlari orqali boshqariladi. Markaziy protsessor (CRI) belgilari to‘plami ikkita belgigacha "0" va "1" yoki "yoqilgan" va ”o‘chirilgan" bilan chegaralangan. Inson harflardan, raqamlardan,tasvirlardan foydalanadi. Inson va mashina o‘rtasidagi interfeysni (muloqotni), kodlashtirishni dasturiy ta’minot tartibga solib turadi. Bu vazifadan
tashqari kompyuter dasturi operatsion tizimi ko‘rinishida kompyuteming butun apparat qismining boshqarilishini tartibga soladi. Shunday qilib dasturiy ta’minot ikki qismga bo‘linadi:
• tizimli dastur ko‘rinishidagi apparat qismining boshqarilishi va
• muammolarning yechiiishiga qaratilgan amaliy dasturlar
Bu bilan bir qatorda tizimli va amaliy dasturlar ishlab chiqish va kompyuter xizmatini yengillashtirish uchun bir qator dasturlash tillari va qo‘llash servisi mavjud.

Dasturni aniqlash: Dastur - bu kompyuler uchun tushunarli bo‘lgan buyruqlar ко ‘ritiishidagi ishchi konstruktsiyalarning takrorlanib turuvchi izchillik (ketma-ketlik) bo‘lib, bu buyruqlar malumotlarga foydalanuvchi istagan shaklda ishlov berish uchun barcha apparat vositalarini faollashtirish, boshqarish va nazorat qilishga xizmat qilishdir.

Tizimli dastur shu bilan birga, kompyuter va unga tegishli periferiyalardan foydalanishga imkon beradi. Tizimli dasturlarga foydalanuvchining ma’lumotlarga ishlov berish tizimining ishlash tamoyillari bo‘yicha keyingi texnik belgilarga ega bolishini talab qilmasdan, masalani kiritish va chiqarish boshqaruvini tayyorlaydi- gan operatsion tizimlarini o‘z ichiga oladi.
Xizmat uchun belgilangan va yordamchi dasturlar ham tizimli dasturlarga oid bo‘lib, masalan formatlash va nusxalashda axborot tashuvchilar bilan muomala qilish singari operatsion tizimlar bilan munosabatni yengillashtiradi. Windows XP, Windows 2003 mijozserver arxitekturali Novell, UNIX va LINUXning har xil variantlari mashhur operatsiya tizmilaridandir.
Professional va kundalik masalalar qo*’yilishini hal qilish uchun iqtisodiy, texnik va ilmiy sohadan amaliy dasturlar foydalaniladi yoki ishlab chiqiladi. Foydalanuvchilar va qo‘llanish miqdoriga ko‘ra soni va ushbu amaliy dasturlami yana bo‘laklarga bo‘lib chiqish mumkin.