Tovar ishlov berish fanining vazifalari

GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI 28.19-guruh talabasi norbutayev mardonbekning Qishloq xo’jaligi mahsulotlariga Tovar ishlov berish fanidan mustaqil ishi.

Mavzu:Qishloq xo’jaligi mahsulotlariga Tovar ishlov berishning vazifalari va istiqbollari

Reja:

• . Tovar ishlov berish fanining vazifalari
• . Tovar ishlov berish fanining rivojlantirish istikbollari..

Tovar ishlov berish suzi «tovar» va «shunos» (urganish) ma’nosini ifodalaydigan suzlardan tarkib topgan. Ma’lumki, tovar deb sotish uchun ishlab chikarilgan mexnat maxsuliga aytiladi. Demak, tovarlar kiymat va iste’mol kiymatga egadir. Tovar ishlov berish fani tovarlarning iste’mol kiymatini urganadigan fandir.

Mamlakatimizda xalk iste’moli tovarlari ishlab chikarish yildan-yilga kupayib borayotgan bulsa xam, lekin ularning assortimenti va sifati xali axoli extiyojlarini tula ravishda kondira olmayapti. Ayniksa gusht, sut maxsulotlari, sabzavot va meva etishtirish juda past darajadadir. Buning asosiy sabablaridan biri ozik-ovkat maxsulotlari ishlab chikarish darajasi axoli sonining usish darajasidan birmuncha pastligida. Ikkinchidan, yigim-terim, xosilni tashish, saklash va kayta ishlash paytida maxsulotlar nobudgarchilikka yul kuyilishidadir. Agar shu kamchiliklar bartaraf etilsa, iste’mol resurslarini 20 foizgacha, maxsulotlarning ayrim turlari buyicha esa 30 foizgacha oshirish mumkin ekan. Buning ustiga nobudgarchilikni bartaraf etish xarajatlari xuddi shu xajmdagi maxsluotni kushimcha ishlab chikarishga sarflanadigan xarajatga karaganda 2—3 baravar kam buladi. Shuning uchun xam xozirgi vaktda maxsulot sifatini yaxshilash, assortimentini kengaytirish va yangilash xamda savdo jarayonida nobudgarchiliklarni kamaytirish tovarshunoslarning asosiy vazifalaridan biridir.
Ma’lumki, ozik-ovkat maxsulotlarini ishlab chikarishdan to iste’molchilarga etkazib bergunga kadar ma’lum vakt utadi, ularning ba’zi birlari sovitilgan omborlarga, bazalarga va fakat tez buziladigan ozik-ovkat maxsulotlarigina tugridan-tugri savdo shaxobchalariga junatiladi. Ayrim xollarda ozik-ovkat maxsulotlari omborlar va bazalarda bir necha kunlab saklanib koladi. Tabiiyki, bu davrda ularning sifa­ti uzgaradi. Shuning uchun xam Tovar ishlov berish fanining asosiy muammolaridan biri xalk iste’moli tovralarini saklashni ilmiy asosda tashkil etish, ya’ni ishlab chikarishdan to iste’molchilargacha etguncha buladigan jarayonlarni atroflicha urganib, xar bir tovar uchun kulay muxit yaratib, tegishli kursatmalar ishlab chikishdan iboratdir.
Кeyingi yillarda kishlok xujalik maxsulotlari etishtirishda kimyoviy ugitlarning keragidan ortik darajada ishlatilishi, zararkunandalarga va usimliklar kasalliklariga karshi kurashga xar xil kimyoviy birikmalarning (defoliant) kullanilishi tufayli maxsulotlar sifati ancha pasayib ketmokda. Bu maxsulotlardan foydalanish okibatida iste’molchilarning zaxarlanish xollari uchrab turmokda. Shuning uchun xam keyingi yillarda ozik-ovkat tovarshunosligi fani oldida yana bir muammo paydo buldi.
Bu muammo esa ozik-ovkat maxsulotlarining tarkibida kanchalik da­rajada zaxarli moddalar, ogir metallar tuzlari borligini aniklashdan iboratdir. Bu esa mutaxassislardan yukori kasb-malaka talab etadi.
Tovar ishlov berish fani ilmiy fan sifatida ijtimoiy ishlab chikarish xakidagi, tabiiy va bir kancha texnik fanlar bilan uzviy boglangan. Birinchi navbatda Tovar ishlov berish fani fizika, kimyo, biolo­giya fanlari bilan uzviy boglikdir. Masalan, fizika konunlarini bilmasdan turib, maxsulot pasterilizasiya kilinganda yoki muzlatilganda uning xususiyatlarida kanday uzgarishlar ruy berishini tushunish kiyin. Yoki kimyoviy usullarni kullamasdanturib ozik-ovkat maxsulotlari tarkibida oksil, uglevod, vitaminlar mikdorini aniklab bulmaydi. Elektr asboblari esa elektr, issiklik va elektro­magnit xodisalari asosida ishlaydi.