Transformatorlarda quvvat isrofi Reja Transformatorlarni vazifalari va qo`llanilish soxalari

Transformatorning foydali ish koeffitsienti
bu yerda: P₁ - transformatorning kirish tomonidagi quvvati; P₂ - transformatorning chiqish tomonidagi foydali quvvati; ΔP - transformatordagi to‘la quvvat isrofi.

Agar transformatorning foydali ish koeffitsientini uning qanday yuklanganligini ko‘rsatuvchi yuklanish koeffitsienti

cosφ₂ yuklama quvvat koeffitsienti, S_nom transformatorning to‘la quvvati, VA.
Transformator birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlarining nominal toklari esa uning nominal kattaliklaridan hisoblab topiladi.
Bir fazali transformatorlarda
Kichik quvvatli transformatorlarning nominal kuchlanishi va toki xujjatda ko‘rsatilgan bo‘ladi.

Transformatorning ish rejimlari

Salt ishlash rejimi. Transformatorlarni ishlatish jarayonida ko‘pgina vaqt ularning birlamchi chulg‘ami manbaga ulanib, ikkilamchi uchlari bo‘sh qoladi. Bunday rеjim transformatorning salt (yuklamasiz) ishlash rejimi dеyiladi. Salt ishlash rejimida U₁ = U_nom va I₂ = 0 bo‘ladi. Bunga mos sxеma 4.6-rasmda ko‘rsatilgan.

Salt ishlash rejimi tajribasi

Transformatorning birlamchi chulg‘amiga bеrilgan sinusoidal kuchlanish U1 ta’sirida chulg‘amdan salt ishlash toki I0 w1 oqib o‘tadi. Bu tokning magnitlovchi kuchi I0 w1 po‘lat o‘zak bo‘ylab tutashuvchi asosiy magnit oqimi Ф = Фmsinωt ni va qisman havo hamda po‘lat o‘zak orqali tutashib tarqalgan magnit oqimi Ф1S ni hosil qiladi. Bu o‘zgaruvchan magnit oqimlari o‘zining chulg‘amlarda induksiyalangan EYuK lari bilan quyidagi bog‘lanishga ega

Dеmak, EYuK lar ularni induksiyalangan magnit oqimlaridan faza bo‘yicha 90⁰ ga kеchikadi. Bu EYuK larning ta’sir etuvchi qiymatlari:

𝐸 = ^𝐹1𝑚 = ^𝜔w Φ

₌ 2𝜋ƒ
𝑤 Φ

¹ √²
√^{2 𝑚}
_√2 1 𝑚

yoki E₁ = 4,44 · f₁ · w₁ · Ф_m

E₂ = 4,44 · f · w₂ · Ф_m
E_1S = 4,44 · f · w₁ · Ф_1S
Birlamchi chulg‘amga berilgan kuchlanish 𝑈^̅₁ EYuK ( 𝐸^̅₁ va 𝐸^̅_1S larni, shuningdek, chulg‘amning aktiv qarshiligi R₁ kuchlanishning pasayishini kompensatsiya qiladi. U holda Kirxgofning II qonuniga binoan birlamchi chulg‘am zanjirining elektr muvozanat holati:
Ū₁ = −𝐸^̅₁ + 𝐸^̅_1S + 𝐼₀ R₁
Agar EYuK 𝐸^̅_1S ni chulg‘amdagi kuchlanishning induktiv pasayuvi 𝐼₀ · X_L1 bilan
kompensatsiya qilinadi desak va 𝐼₀ R₁=𝑈^̅ _R1 bo‘lsa:

yoki

Ū ₁ = −𝐸^̅₁ + Ū R₁ + ŪL₁
Ū ₁ = −𝐸^̅₁ + 𝐼₀ R₁ + 𝐼₀ XL₁

Tok I₀ birlamchi chulg‘am nominal tokining (3‚10) % ini tashkil etgani uchun vektor diagrammada hosil bo‘lgan kuchlanishlar uchburchagi real masshtablarda qurilsa, juda kichik bo‘ladi. Shuning uchun U₁ ≈ E₁ deyish mumkin. U holda olingan nisbat va E₁ = 4,44fw₁F_m ga binoan asosiy magnit oqimi Ф ni kuchlanishga proporsional deyish mumkin. Salt ishlash rejimida transformatorning quvvat koeffitsienti cosφ₀ = 0,2‚0,3, ikkilamchi chulg‘amdagi tok I₂ = 0 bo‘lgani uchun U₂₀=E₂ bo‘ladi. Natijada K= I₁₀ / I₂₀ ; P₀ = P_po’lat

Yuklama rejimi. Bu rejimda kuchlanish yuklamaga bog‘liq emas. Transformatorning ikkilamchi chulg‘amini biror yuklama ga ulaganimizda EYuK E₂ ta’sirida undan I₂ yuklama toki Z_2n o‘ta boshlaydi. Bu tok hosil qilgan magnitlovchi
kuch 𝐼₂ w₂ po‘lat o‘zak va havo orqali tutashgan, tarqalgan magnit oqimi Ф_2S ni hosil
qiladi (4.7-rasm).