Ttz-80 traktori va Keys -1200 pnevmatik ekichning ishiga eksplotatsion harajatlarni hisoblash

Asosiy tushunchalar va energetk sarflar tasnifi. Energetik sarflar deganda agregat bajaradigan A mexanik ish (N.m) nazarda tutiladi (xalqaro Si o’lchov birliklari sistemasida A ish Joul da ifodalanadi.1 J = 1 N.m). MTA uchun solishtirma energetik sarf () bajarilgan ish (A) ning W haqiqiy ish unumiga nisbati kabi aniqlanadi, N·m/ga.

= A/W. (9.7)

To’liq energetik sarf E_o (kJ/ga) sarflangan yonilg’i miqdoriga bog’liq:

E_o = g_ga Q_q , (9.8)

bunda g_ga – yonilg’inin g solishtirma sarfi, kg/ga; Q_q – yonish quyi issiqligi. Dizel yonilg’isi uchun Q_q = 42.600 kJoul/kg

Ish rejimiga qarab, ishchi harakatga, salt harakatga, to’x-tashlarga va jami energetik sarflar farqlanadi. Hisoblarda qabul qilinadigan quvvatga qarab, ilmoqdagi tortish quvvati, QOV orqali sarflangan quvvat, motor effektiv quvvati, foy-dali (traktor va ishchi mashinalar sarflagan) quvvat sarflari farqlanadi. Bulardan tashqari, haqiqiy, motorning nominal quvvati va normativ quvvat (texnik imkoniyatlardan kelib chiqqan holda foydalanish mumkin bo’lgan optimal quvvat) lar bo’yicha hisoblangan energetik sarflar ko’riladi. Energetik sarflar asosan quyidagi: haqiqiy energetik sarflar – yonilg’i sarfini, detal va mexanizmlarning mumkin bo’lgan yeyilish-larini, agregatning ish unumini hisoblash; nominal energetik sarflar – energetik vositalar (traktor, o’ziyurar shassi) ning talab etilgan sonini aniqlash; normativ energetik sarflar – agregat bajaradigan ishlar hajmini va yonilg’i sarfini belgilash maqsadlarida hisoblanadi.