Туракулов э. Педагогик технологиялар ва махорат

 
Шароитни (муҳитни) мураккаблаштирадиган методлар 
1. 
Вақт жиҳатдан чегараланган методлар. 
У мувафақият факторнинг конструкторлик фаолиятига сезиларли таъсир 
етишни қайд қилишга асосланади: баъзиларда вақт жиҳатдан чегаралаш фаол-
ликни оширади ва сокинлик ҳолатига қараганда, янада юқори натижаларни 
кўрсатади. Бошқаларида (кўпинча) турли даражада ўз хулқини ўзгартиради, 
натижалари камайиб кетади ва ҳамма вақт ҳам охирги ечимига еришилмайди. 
Учинчиларида, вақт жиҳатдан чегаралаш улами жиловлайди, талвасага туши-
ради, улар пароканда бўладилар, васвасага берадилар, кўпчилиги ёки бир қисми 
вазифани ечишдан бош тортадилар. 
2. 
Тўсатдан таъқиқлаш. Жараённинг у ёки бу босқичида хат-
ти-ҳаракатларнинг қандайдир деталлар механизми таъқиқланади. Бу билан 
штамплар, конструкторлик фаолияти, мосламалар, қисмлар, деталларнинг 
машҳур типларини қўллаш имкониятлари бузилишининг олди олинади. 
3. 
Тезликда эскизлаш методи. Талабаларнинг конструкторлик фаолиятининг 
у ёки бу пайтида расм чизиш талаб қилинади. У ўз фаолиятини бевосита назорат 
қилинишига конструкторлик ижоди жараёнини образлар воситасида 
бошқаришга, ёрдам берадиган миясига (ҳаёлига) келган барча конструксияларни 
тасвирлайди. 
4. Янги вариантлар методи вазифани, бошқача бажаришни талаб қилишда, 
яъни ечимнинг бир неча вариантлари бўлган ҳолда, унинг янги вариантини то-
пиш ва бажаришда кўринади. 
5. Ахборотлар танқислиги методи конструкторлик фаолиятининг биринчи 
босқичларида алоҳида фаоллик вазифаси қўйилганда қўлланади. Бунда вази-
фанинг бошланишида маълумотлар жуда оз бўлади. 
6. Ахборотлар мўллиги методи вазифа қўйилган шароитда, ортиқ даражада 
маълумотлардан фойдаланишга асосланади. 
7. 
Бемаъни методнинг моҳияти шундаки, унда мутлақо бажариб 
бўлмайдиган конструкторлик вазифаси (абадий двигателни яратишга ўхшаш) 
қўйилади.