BOG`LOVCHILAR - IKKI VA UNDAN ORTIQ GAP BO’LAGI YOKI QO’SHMA GAP TARKIBIDAGI SODDA GAPLARNI O’ZARO BOG’LASH UCHUN XIZMAT QILUVCHI YORDAMCHI SO’ZLARGA BOG’LOVCHI DEYILADI. MASALAN: VA, AMMO, LEKIN, BIROQ, CHUNKI, YO… YO.., DAM… DAM.., SINGARI.
O’zaro teng munosabatdagi gap bo’laklari va gaplarni bog’lab keluvchi hamda ular o’rtasidagi mazmuniy munosabatni ro’yobga chiqaruvchi bog’lovchilar teng bog’lovchilar hisoblanadi. - O’zaro teng munosabatdagi gap bo’laklari va gaplarni bog’lab keluvchi hamda ular o’rtasidagi mazmuniy munosabatni ro’yobga chiqaruvchi bog’lovchilar teng bog’lovchilar hisoblanadi.
biriktiruv bog’lovchilari: va, hamda, bilan, ham; - biriktiruv bog’lovchilari: va, hamda, bilan, ham;
- zidlov bog’lovchilari: ammo, lekin, biroq;
- ayiruv bog’lovchilari: yoki, yo … yo, goh … goh, dam … dam, bir … bir;
- inkor bog’lovchisi: na … na.
- Teng bog’lovchilar quyidagi guruhlarga bo’linadi:
Qimmat ham sehrgar kampirning uyiga kelib qolibdi. Ammo u kampirga biror og’iz ham shirin so’z so’zlamabdi, aytgan ishlarini qilmabdi. - Qimmat ham sehrgar kampirning uyiga kelib qolibdi. Ammo u kampirga biror og’iz ham shirin so’z so’zlamabdi, aytgan ishlarini qilmabdi.
- Qo’ng’iroq chalindi va dars boshlandi.
- Uning esiga na sevgi, na istirohat keldi.
- Ushbu gaplarda ammo, va, na .. na bog’lovchilari ishtirok etgan.
- ERGASHTIRUVCHI BOG’LOVCHILAR
CHUNKI, AGAR, YA’NI BOGLOVCHILARI ERGASHTIRUVCHI BOG’LOVCHILAR SANALADI. - O’zaro tobe munosabatda bo’lgan gap bo’laklari va gaplarni bog’lash uchun ishlatiladigan bog’lovchilar ergashtiruvchi bog’lovchi sanaladi.
Aniqlov bog’lovchisi. Gap bo’laklari va gaplarni tobelantirib bog’laydi va ular o’rtasidagi aniqlashtirish ma’nosini ifodalaydi: ya’ni - Aniqlov bog’lovchisi. Gap bo’laklari va gaplarni tobelantirib bog’laydi va ular o’rtasidagi aniqlashtirish ma’nosini ifodalaydi: ya’ni
- Sabab bog’lovchilari. Gaplarni o’zaro tobelantirib bog’laydi, ular o’rtasidagi sabab munosabatini ifodalaydi: chunki, negaki
- Shart bog’lovchilari. Gap bo’laklari va gaplarni tobalantirib bog’laydi, ular o’rtasidagi shart munosabatini ifodalaydi: agar, basharti, garchi
- Ergashtiruvchi bog’lovchilar quyidagi turlarga bo’linadi:
VATANIMIZ POYTAXTI, YA’NI TOSHKENTDA DIQQATGA SAZOVOR JOYLAR KO’P - Shundaylar bo’lmasa agar dunyoda, Bu qadar muhtaram bo’lmasdi ayol.
- Bu xabar unda hech qanday norozilik tug’dirmadi, chunki ertaroq qaytishga juda ham orzumand emas edi.
- Ushbu gaplarda ya’ni, agar, chunki ergashtiruvchi bog’lovchilari mavjud.
SOF VA VAZIFADOSH BOG’LOVCHILAR - Bog’lovchilar ham sof va vazifadosh turlarga bo’linadi.
- Faqat bg’lovchi vazifasini bajaruvchi yordamchi so’zlar sof bog’lovchilar sanaladi: va, ammo, lekin, biroq.
- Bir o’rinda bog’lovchi, bir o’rinda ko’makchi, yuklama yoki modal so’z vazifasida keluvchi bog’lovchilar vazifadosh bog’lovchilar sanaladi.
- Masalan: Yozda Buxoroga qarindoshlarimizni ko’rgani bordik ham (bog’lovchi) tarixiy obidalarni tomosha qildik.
Bog’lovchilar deb nimaga aytiladi? - Bog’lovchilar deb nimaga aytiladi?
- Biriktiruv bog’lovchilari qaysilar?
- Zidlov bog’lovchilari ishtirokida gaplar tuzing.
- Sabab bog’lovchilarini qatnashtirib gaplar tuzing.
- Aniqlov bog’lovchisi deb nimaga aytiladi?
- Shart bog’lovchilari qaysilar?
- Sof va vazifadosh bog’lovchilarga misol ayting.
Do'stlaringiz bilan baham: |
