Metod va uslub tushunchalari haqida. Adabiy yo`nalish tushunchasi biz yuqorida to`xtalgan hayotni badiiy aks ettirish prinsiplari, metod va uslub tushunchalari bilan bevosita bog`liqdir. Adabiy yo`nalish badiiy tafakkur tarzi, metod va uslub kesishgan nuqtada yuzaga keluvchi tushunchadir. Gap shundaki, muayyan davrda yashagan bir qator ijodkorlar yaratgan ko`plab asarlarda tipologik umumiylik mavjud. Tipologik umumiylik hayot materialini tanlash, uni badiiy idrok qilish va baholash prinsiplarida, asarlarning badiiy shakl xususiyatlari, uslubiy jihatlarida o`zini namoyon etadi. Uzluksiz adabiy jarayonning muayyan bosqichlarida kuzatiluvchi badiiy ijodning g`oyaviy-estetik tamoyillari asosidagi umumiylik adabiy yo`nalish haqida gapirish imkonini beradi. Adabiy yo`nalish adabiy jarayonning, badiiy tafakkur tarraqqiyotining muayyan bosqichini nazariy jihatdan umumlashtirish orqali uning mohiyatini anglash imkonini beruvchi muhim adabiy-estetik kategoriyadir. Shuni ham unutmaslik kerakki, tipologik umumiylik bir yo`nalishga mansub ijodkorning ham g`oyaviy, ham estetik jihatdan o`ziga xosligini inkor qilmaydi. YA`ni, bir yo`nalish doirasidagi asarlarda turlicha ideallarning, dunyoqarashning aks etishi tabiiy hodisadir. Masalan, romantizm yo`nalishiga mansub bo`lmish Bayron bilan Gyote asarlarida aynan bir xillikni izlash xato, ulardagi yaqinlik chuqur qatlamlarda, katta o`lchovdagina namoyon bo`ladi. Masalan, romantizm yo`nalishiga mansub bo`lmish Bayron bilan Gyote asarlarida aynan bir xillikni izlash xato, ulardagi yaqinlik chuqur qatlamlarda, katta o`lchovdagina namoyon bo`ladi. Demak, bir adabiy yo`nalish doirasida turli oqimlar kuzatilishi mumkin. Zero, adabiy oqim adabiy yo`nalishning bir ko`rinishi, o`ziga xos bir varianti sanaladi. Adabiy yo`nalish va oqimdan farq qilaroq, adabiy maktab deganda nazariy jihatdan anglangan ijodiy dasturiga ega bo`lgan, tashkiliy tuzilma sifatida shakllangan ijodkorlar guruhi tushuniladi. Masalan, XX asr boshlari rus adabiyotidagi futuristlar, akmeistlar shu xil maktab sifatida ko`rsatilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
