“turizm asoslari” fanidan 1-mavzu: turizm faoliyatining kelib chiqishi va evolutsiyasi

Turizmni rivojlantirish.

1945-yildan boshlab, urushdan keyingi yillargacha va hozirgi davrgacha bo'lgan davr to'rtinchi yoki "uchish" bosqichini anglatadi. Bu texnologiyada inqilob davri bo'lib, bunda sanoatning ulkan rivojlanishi va o'zgarishi natijasida boylik yaratilishining tezlashishi va bir martalik daromadlarning ko'payishi sodir bo'ldi. Shaxsiy turmush tarzidagi va shaxsiy va guruhiy muloqotdagi katta o'zgarishlar jamiyatni shakllantirishning yangi omillari bo'lib chiqdi.
Turizm yuqori daromadli elastikligini isbotladi. Ma'lum bir daromad chegarasidan so'ng, hayotdagi barcha ehtiyojlar qondirilganda, boy mamlakatlarning ixtiyoriy daromadi ilgari hashamat va xizmatlar deb hisoblangan narsalarga sarflanadi. Ushbu mamlakatlarda sayohat xarajatlari milliy daromad (yoki YaIM) o'sish sur'atlaridan deyarli ikki baravarga, hatto undan ham ko'proqga oshdi. Albatta, bu tabiat qonuni emas, chunki talab tendensiyalari va modalari keskin va tez o'zgarishi mumkin, ammo turizmning ko'tarilish davrida, istisnolardan tashqari, qoida amal qilgandek edi.
Biroq, katta o'sish asosan Yevropada 25 ga yaqin bo'lgan sanoati rivojlangan mamlakatlarda to'plangan. UNWTO ma'lumotlariga ko'ra, jahon sayyohlik oqimlari 1950-yildan 1991-yilgacha o'rtacha yillik 7,32 foizga o'sdi. Dunyo aholisining to'rtdan bir qismidan kamrog'iga ega bo'lgan ushbu mamlakatlar dunyo sayyohlik kelishining qariyb 85 foizini va dunyo xarajatlari 80 foizdan oshig’ini tashkil etdi. 1991-yildagi dunyo xarajatlarining foizini tashkil etdi. Transport va boshqa aloqa shakllaridagi texnik yutuqlar turizmni kengaytirishga yordam beradigan iqtisodiy omillarni mustahkamladi. Xususan, televideniya xorijiy mamlakatlarning turli xil diqqatga sazovor joylariga bo'lgan qiziqishini doimiy ravishda eslatib turardi. Qadimgi so'zlarda aytilganidek: o’tlar uzoqroq o’ssa yashilroq bo’ladi. Asta-sekin xorijiy yo'nalishlarning jozibasi mahalliy mahsulotga bo'lgan qiziqishni yoki uyda qolish ortda qoldirdi. Boy dunyo harakatlanayotgan edi.