TüRKÇe dil biLGİSİ

5) DOLAYLAMA 
Bir sözcükle anlatılabilecek bir kavramın birden fazla sözcükle anlatılmasına dolaylama denir. 
¾ Ulu önder dünyaca sevilen bir kişiydi. 
¾ Bu korkunç ses ormanlar kralına ait olmalı.
¾ Bu sene bacasız sanayiden çok para kazandık. 
¾ Atatürk’ün hayatı beyaz perdeye aktarıldı. 
¾ Zonguldak’ın geçim kaynağı kara elmastır.
¾ Yavru vatanda güzel bir tatil yaptık. 
¾ Çukurova’da beyaz altına rağbet çok.
¾ Bizim takım yeni bir file bekçisi aldı. 
Ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK 
Ormanlar kıralı Aslan 
Bacasız sanayi Turizm 
Beyaz perde Sinema 
Kara elmas Kömür 
Yavru vatan Kıbrıs 
Beyaz altın Pamuk 
File bekçisi Kaleci 
Derya kuzusu Balık 
6) TERİM ANLAM 
Bir bilim veya sanat dalıyla ilgili özel bir kavramı ifade eden sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir. 
¾ Matematik: Üçgen, denklem, kesir… 
¾ Fen: Hücre, çekirdek, kuvvet… 
¾ Dil Bilgisi: Yüklem, virgül, sıfat… 
¾ Coğrafya: Dağ, enlem, ekvator… 
¾ Edebiyat: Roman, uyak, dize… 
¾ Müzik: Nota, porte, sol anahtarı… 
¾ Tiyatro: Perde, sufle, sahne…

---

3
SÖZCÜKLERDE ANLAM İLİŞKİLERİ 
1) Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler 
2) Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler 
3) Zıt (Karşıt) Anlamlı Sözcükler 
4) Genel (Kapsamlı) – Özel (Dar) Anlam 
5) Yansıma 
6) İkileme 
1) EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) SÖZCÜKLER 
Yazılışları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. 
İsim = Ad Sene = yıl Yasa = Kanun 
Eser = Yapıt Güz = Sonbahar İstiklal = Bağımsızlık 
Cevap = Yanıt Zayıf = Sıska Müdafaa = Savunma 
Mazi = Geçmiş Neşeli = Şen 
¾ Güz mevsiminde ağaçlar yapraklarını döküyor. 
¾ Buranın sonbahar yağmurları meşhurdur. 
¾ Yasalara uymamız gerekir. 
¾ Hakkımızı savunabilmek için kanunları bilmeliyiz. 
¾ Son eserinde güncel olayları anlatır. 
¾ Yapıtlarında oldukça sade bir dil kullanır. 
9