Turkiy tillar taraqqiyotining umumiy tavsifi

1) qarluq-uyg‘ur guruhi: qadimgi tillar — qoraxoniy uyg'ur va
qoraxoniylar davridan keyingi tillar;
2) qarluq-xorazm guruhi: a) qadimgi tiiisr - qarluq-xorazm, sharqiy
oltin o'rda, chig'atoy, eski o'zbek, eski uyg'ur tillari; b) hozirgi tillar -
о 'zbek va uyg 'ur tillari.
II. Sharqiy xun tarmog‘i (sharqiy hudud).
1-Uyg‘ur-o‘g‘uz guruhi (shimoliy areal):
1) uyg'ur-tukyu guruhi: a) qadimgi tillar — q a d im g i o 'g 'itz , q a d im g i
u y g 'u r tilla r i; b) hozirgi tillar — tu v a tili, to f a la r d ia le k ti;
2) yoqut guruhi: hozirgi yoqut tili;
3) xakas guruhi: hozirgi tillar — xakas, shot; chulim tillari, kamasin
dialekti.
2. Qirg‘iz-qipchoq guruhi: a) qadimgi til — qadimgi qirg'iz tili; b)
hozirgi tillar -q irg 'iz , oltoy tillari.1'
27 Баскаков Н.Л. Историко-типологическая
1988.-C. 111-112
17
V.V Radlov turkiy tillarni geografik o'miga ko‘ra to ‘rt guruhga
bo‘lgan:
1. Sharqiy guruh: oltoy, chulum turklari, karagas, xakas, shor, tuva va
enasoy turklari tillari.
2. G‘arbiy guruh: Sibir tatarlari, qirg'iz, qozoq, boshqird, tatar,
qoraqalpoq tillari.
3. 0 ‘rta Osiyo guruhi: uyg'ur va o'zbek tillari.
4. Janubiy guruh: turkman, ozar, turk tillari.
Bu tasnifga kolrayoqut tili alohida guruhni tashkil etadi.
F.Korsh, I.Bensig, K.Menges, V.A.Bogoroditslciy, G.Ramstedtlar ham
turkiy tillarni geografik joylashish o ‘rniga ko‘ra tasniflagan.
A.Samoylovich turkiy tillarni fonetik xususiyatlariga ko'ra tasnif
qilgan:
1.R guruhi: bulg'or, chuvash tillari.
2.D guruhi: uyg'ur, shimoli-sharqiy turkiy tillar.