TüRKİYE’de bölgesel geliŞme poliTİkalari ve projeleri İsmail sarica

 
189
d. Tek 
ürüne 
bağımlı tarım faaliyetleri: DOKAP bölgesi 
ekonomisi ve özellikle tarım sektörü büyük ölçüde iki önemli ürüne; çay ve 
fındığa dayanır. 1996 yılında toplam 762, 564 ha. olan tarım arazisi içinde 
bu iki ürünün payı yüzde 60 civarındadır. Bu iki yöresel ürünün ve bunların 
yan ürünlerinin üretim, işleme ve pazarlaması devlet girişimleri tarafından 
yapılmakta ve bu durum tarımsal işleme ve ilgili hizmet faaliyetlerinin 
gelişmesi imkanlarını sınırlamaktadır. 
e. 
Bölge içindeki büyük eşitsizlikler: DOKAP bölgesinde bir çok 
açıdan bölge içi eşitsizlikler söz konusudur. Bu durum bir ölçüde sert 
topoğrafik koşullar ile doğal kaynakların eşit olmayan dağılımının kısmi bir 
sonucudur. Bazı illerde kentsel-kırsal alanlar arasında da büyük eşitsizlikler 
mevcuttur. 
DOKAP Bölgesinin Mekansal Yapısı
DOKAP bölgesi mekansal yapısının en önemli özellikleri arasında, 
toprağın tarımsal amaçlı kullanımını ve yerleşimin gelişimini sınırlayan sert 
topoğrafik koşullar, bu doğrultuda şekillenen arazi kullanımı ve yerleşim kalıpları 
ile yeterince gelişmemiş ulaşım ağı yer almaktadır. Bu özellikler beş başlık altında 
toplanmıştır: 
a. Sert 
topoğrafya: DOKAP bölgesinin topografik yapısı yer yer 
3 bin metreyi aşan dağlık alanlar ile yüksek tarım potansiyeline sahip sınırlı 
ölçüdeki düzlük arazilerle şekillenmiştir. Dağların kuzey eteklerinden akan 
pek çok nehrin boyları kısa ve yatakları çok meyillidir. 
b. Gelişmemiş ulaşım ağı: DOKAP bölgesinde doğu-batı 
yönündeki yüksek dağ sıralarının şekillendirdiği sert topoğrafyanın bir 
sonucu olarak, bölgeye yalnızca doğu-batı doğrultusunda kıyı boyunca 
uzanan anayol hizmet etmektedir. Kuzey-güney istikametinde geçişler ise 
çok sınırlıdır. 1996 yılı itibariyle ülke genelinde yüzde 26.5 olan döşenmiş 
kırsal yolların oranı Bölgede ancak yüzde 9.4’tür. 
c. 
Kentsel merkezlerin dengesiz dağılımı: DOKAP bölgesindeki 
kentsel merkezlerin çoğu kıyı şeridinde yer almaktadır. Yalnızca Ordu’da, il 
sınırları içerisinde yayılmış büyük kentsel merkezler mevcuttur. İç bölgede 
ise Artvin, Bayburt ve Gümüşhane il merkezleri dışında, sadece Kelkit 
Nehri boyunda kentsel yerleşmeler görülür. 
d. Büyük kentsel merkezlerin olmaması: DOKAP bölgesinde 
Trabzon dışında büyük kentsel merkez yoktur. Türkiye’nin doğusundaki en 
büyük on kent merkezi arasında yer alan Trabzon ise Türkiye’nin kentsel 
kademelenmesinde ancak üçüncü derece merkez olarak görünmektedir. 
Trabzon’un kentsel nüfusu ise DOKAP bölgesi toplamının sadece yüzde 
13’ünü oluşturmaktadır. 
e. 
Dağınık kırsal yerleşim deseni: DOKAP bölgesinde kırsal 
yerleşimler büyük bir alan içinde dağılmış durumdadır. 1997 yılı rakamlarına 
göre ortalama köy nüfusu sadece 551 kişidir. Bu dağınık yerleşim yapısı, 

---

 
Türkiye’de Bölgesel Gelişme Politikaları ve Projeleri