Turon nashr

Ички ҳисоботлар (Internal reports). Корхоналар бизнеснинг кундалик операцияларини бажаришда ёрдам бериш учун ички ҳисоботларни тайёрлашни хоҳлашади.
Ички ҳисоботларга қуйидагилар киради:

• 
  Харажатлар жадваллари;
  
• 
  Бюджетлар;
  
• 
  Дисперсия ҳисоботлари.
  

Менежерларга бизнес нима сарфлаётганини текшириш имкониятини бериш учун харажатлар жадвали мунтазам равишда талаб қилинади. Харажатлар жадваллари, масалан, қуйидаги соҳалар учун ишлаб чиқарилиши мумкин:

• 
  иш ҳақи ва маошлар;
  
• 
  бўлим харажатлари;
  
• 
  таннарх харажатлари;
  
• 
  сотиш харажатлари;
  
• 
  бошқарув харажатлари.
  

Бизнес компаниялари бюджет ҳисоботини тайерлаш муҳим ҳисобланади. Бу кейинги йил учун бюджет миқдорини белгилаш билан боғлиқ бўлиши мумкин, унда прогноз қилинган сотувлар, ушбу савдоларни ишлаб чиқариш харажатлари, қўшимча харажатлар ва прогноз қилинган фойда кўрсатилган. Бюджетлар умуман бизнес учун ва алоҳида бўлимлар учун ишлаб чиқарилиши мумкин. Молия бўлими ҳам ҳар ҳафта ёки ойда бизнесга кириши ва чиқиши мумкин бўлган нақд пул миқдорини аниқлайдиган пул оқими бюджетини (ёки пул оқими прогнозини) ишлаб чиқинг. Бу бўлимга юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни аниқлаш ва овердрафт имкониятларини ёки банк билан кредитларни олдиндан ташкил этиш имконини беради.
Бюджет келишилгандан сўнг, ҳақиқий харажатларни ўлчаш керак. Харажатлар жадвали бюджет билан таққосланиши ва ҳар қандай фарқлар ҳисобга олиниши керак. Ушбу фарқлар дисперсиялар деб аталади ва дисперсия ҳисоботи ҳақиқий ва бюджет харажатлари ўртасидаги фарқларни батафсил баён қилади ва ҳар қандай моддий фарқларни тушунтиради. Кейин керак бўлганда ҳаракат қилиш мумкин.²⁶⁷

5. 
   Тадбиркорлик операциялари устидан назорат
   

Foundations of Accounting in Business - FAB Study Text 2016. PART С: Chapter 08 « The role of accounting » қисмида бизнес доирасида бошқарилиши ва менежменти ташкил этилиши керак бўлган бир қатор соҳалар ёки функциялар мавжудлиги эътироф этилган. Масалан, бизнеснинг бош офиси бир нечта соҳаларни қамраб олиши мумкинлиги ва булар қуйидагилар деб кўрсатилган:

• 
  Харид қилиш;
  
• 
  Инсон ресурсларни бошқариш;
  
• 
  Молия;
  
• 
  Савдо ва маркетинг;
  
• 
  Умумий бошқарув.
  

| Корхона маҳсулот ишлаб чиқарадими ёки сотиб олинган маҳсулотларни сотадими, ишлаб чиқариш учун хом ашё сотиб олиш ёки қайта сотиш учун тайёр маҳсулотни сотиб олиш катта харид функцияси бўлади. Харид қилиш бўлимининг вазифаси нарх, хизмат, етказиб бериш муддати ва сифати бўйича энг яхши умумий битимни тақдим этадиган етказиб берувчилардан бизнес харидларини таъминлашдан иборат бўлади. Харид қилиш бўлими, шунингдек, бизнес томонидан фақат керакли харидларни амалга оширилишини таъминлаш учун жавобгардир.
Харид қилиш (Purchasing)- бу корхона ёки ташкилот ўз мақсадларига эришиш учун товарлар ёки хизматларни сотиб олиш учун фойдаланадиган жараён. Харид қилиш жараёнида стандартларни ўрнатишга ҳаракат қиладиган бир нечта ташкилотлар мавжуд бўлса-да, жараёнлар ташкилотлар ўртасида жуда фарқ қилиши мумкин.
Харид қилиш менежерлари/директорлари ва сотиб олиш менежерлари/директорлари ташкилотнинг харид қилиш тартиб-қоидалари ва стандартларини бошқарадилар.²⁶⁸