Tursunova dilbarhonning botanika darslarida masalalar ishlash mavzusida tayyorlagan metodik tavsiyasi

Botanika o ’qitishda masala va mashqlardan foydalanish
O 'simliklar dunyosini o'rganish o'quvchilarda tirik tabiat haqidagi tasavvurlaring shakllanishida alohida o ‘rin tutadi. Chunki, tirik organizmlaming anatomiyasi, morfologiyasi, fiziologiyasi, sistematikasi va boshqa ko‘rsatkichlar haqidagi qarashlar asta sekinlik bilan shakllana boshlaydi. 0‘quvchilarda organlar, organlar sistemasi, ulaming tuzilishi to'g'risidagi biiimlar kengaya boradi. Hozirgi vaqtda o 'quv tarbiya jarayonini izchil va ketma - ket holda bayon etish, o'quvchilarning bilish faoliyatini oshirish, botanika fanini o'rganishga intilishlarini takomillashtirish va ekologik taibiyaning shakllantirish bo'yiclia turli xil o'qitish shakli v a usullari ishlab chiqilgan. O 'simliklar dunyosini o'rganish davomida o'quvchilar o ‘simliklarning vegetativ organlari (ildiz, poya, barg), generativ organlari (gul, urug‘, meva), o‘simliklar sistematikasi (tuban va yuksak o'simliklar,
sporali, ochiq urug‘li, yopiq urug'li o ‘simliklar va ulaming oilalari) o’simliklar ekologiyasi, o‘simliklaming muhofaza qilish b o'yicha bilimlarga ega bo'lishadi. Bu bilimlami mustahkamlashda masala va mashqlardan foydalanish muhimdir.
Bu mavzu o ‘simlik organlarining tuzilishi, ulaming inson hayotidagi ahamiyati, odam tomonidan bu organlarning amaliyotda qo'Ilash kabi asosiy masalalarga e’tibor beriladi. Ushbu mavzularda o'quvchilaming tabiatshunoslik fanlari dan olgan bilimlari chuqurlashtiriladi, aniqlashti riladi, o'sim lik organlarini bir - biriga uzviy bog'liqligi o ‘rganiladi va o'simlik bir butun sistema ekanligi
to‘g‘risidagi tushunchaiar shakllanadi. Bu mavzuning asosiy vazifasi — organizmdagi organlarning tashqi tuzilishi va funksiyasini o'zaro bog‘liqligini, ulardagi mavsumiy o'zgarishlami, o’simliklaming xilma - xilligi tarqalishi va ulaming yashash muhiti, o ‘simIik boyliklaridan tejamkorlik bilan foydalanish kabilami o ‘rganishdir. 0 ‘quvchilar o'simliklarning yashash muhiti bilan o’zaro bog‘liqlik sabablarini, odamning madaniy o'simliklarning o‘sish va rivojlanishiga ko'rsata­digan ta’sirini, o'simliklarning kuzgi, qishqi, bahorgi, yozgi o'zgarishlarini o'rganish orqali tabiat go'zalliklaridan bahra ola bilish kabi estetik tarbiya shakllanadi. Shu boisdan bu mavzularda darslaming ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlari amalga oshiriladi. Mavzulami chuqur o'rganish uchun mvzularga b og'liq holda labarotoriya mashg’ulotlari, ekskursiyalar va o'quv tajriba maydonchasida olib boriladigan ishlar katla rol o'ynaydi. Shu bilan birga o'simliklarning vegetativ va generativ organlari haqida bilimlami o'zlashtirish va kengaytirishda o'quvchilaming mustaqil va ijodiy fikrlashlarini rivojlantiruvchi masala va mashqlar, turli xil topshiriqlar muhim hamiyatga ega. O'quvchilami gulli o'simliklar organlarini sxematik mashqlami tuzishga o'rgatib borish zarur.Наг qanday tuzilgan masala va mashqlar o'sim lik organlarini tuzilishini, vazifasim, vegetativ ko'payishdagi rolini ochib berishga, o'simliklar haqidagi o'quvchilar tasavurini kengaytirishga qaratilgan bo’lad i. Bunday masala va mashqlardan foydalanish dars samaradorligini oshiradi
va ma’naviy - iqtisodiy hamda ekologik tarbiyaning shakllanishida muhim o ‘rin egallaydi.