Tushuncha deb predmet, hodisalarning muhim va umumiy belgilarini inson ongida yaxlit tarzda aks ettiruvchi tafakkur shakliga aytiladi. Tushunchalarda faqat tashqi obyektiv borliq emas, balki inson

Belgining muayyan sinfning alohida predmetlari yoki qismlariga mansubligi asosida uning umuman sinfga tegishli ekanligi haqida chiqariladigan xulosa induktiv xulosa, deyiladi.Masalan, fizika tarixida temir sterjenlar elektr quvvatini yaxshi o‘tkazishi tajriba yo‘li bilan aniqlangan. Xuddi shunday xususiyat mis sterjenlarda va kumushda ham aniqlangan. Ko‘rsatilgan o‘tkazuvchilarning metallarga mansubligini hisobga olib, elektr o‘tkazish xususiyati hamma metallarga xosdir, degan induktiv umumlashtirish qilingan.
Tajriba yo‘li bilan olingan, R belgisining aynan bir K. sinfiga tegishli bir qator: S1, S2, ..., Sn hodisalarida takrorlanishi haqidagi axborot qayd qilinadigan hukmlar induktiv xulosaning asoslari bo‘ladi. Xulosa chizmasi shunday ko‘rinishda bo‘ladi:

1. 
   S₁ Р белгисига эга; S₂ Р белгисига эга;
   

.................................
Sn P белгисига эга.
S₁; S₂, …, Sn - К sinfining unsurlari (qismlari). K sinfidagi hamma predmetlarga R belgisi xosdir.
Induktiv xulosada olamning qonuniy rivojlanishi sababli aloqaning
umumiy tusi, hodisalarning zaruriy belgilarining ularning umumiyligi va barqaror takrorlanuvchanligi orqali namoyon bo‘lishi haqidagi ming yillik amaliyot bilan tasdiqlanadigan qoida asoslardan xulosaga mantiqiy o‘tishga asos bo‘ladi. Ayni shu metodologik qoidalar induktiv xulosalarning mantiqiy yaroqliligi va samaradorligini oqlaydi.
Bilish jarayonida induktiv xulosalarning asosiy funksiyasi - umumiy hukmlarni olishdir. Bunday umumlashtirishlar o‘zining mazmuni va bilishga oid
ahamiyatiga ko‘ra - kundalik amaliyotning eng oddiy umumlashtirishlaridan fandagi empirik umumlashtirishlargacha yoki umumiy qonunlarni ifodalaydigan universal hukmlargacha bo‘lgan turlicha tusga ega bo‘lishi mumkin.
Amaliyotda induktiv xulosalar muhim o‘rin tutadi - ular asosida odamlar, harakatlarning motivlari va maqsadlari, xarakat usullari, harakatlariga bildiriladigan tipik munosabatlari va shu kabilar o‘rtasidagi oddiy munosabatlarga tegishli ko‘p sonli umumlashmalar shakllantiriladi.
Empirik tadqiqotning to‘liqligi va tugallanganligiga qarab induktiv xulosalarning ikki turi: to‘liq induksiya va noto‘liq induksiya farqlanadi. Noto‘liq induksiyada boshlang‘ich materialning tanlab olinishi usuliga ko‘ra ommaviy va ilmiy induksiya farqlanadi. Ilmiy induksiya tadqiqot usuliga qarab tanlab olish uslubi bilan olingan induksiya va istisno qilish uslubi bilan olingan induksiyaga bo‘linadi.