Tuzuvchi : shohruh arabjonov

 
 
URG'U HAQIDA MA'LUMOT 
URG'U - gapdagi biron-bir so'zni yoki so'zdagi bironta bo'g'inni boshqalardan 
kuchliroq, ajratibroq aytish. 
Urg'u so'zning fonetik tarkibini uyushtiradi, uning asosiy vazifasi ma'no farqlashdir. 
Urg'u ikkiga bo'linadi : 
GAP URG'USI VA SO'Z URG'USI 

---

gap urg'usining boshqa nomlari : 
1.mantiqiy urg'u 
2.ma'no urg'usi 
3.dinamik urg'u 
4.ritmik urg'u 
5.logik urg'u 
6.intonatsion urg'u 
7.frazaviy urg'u 
So'z urg'usining boshqa bir nomi leksik urg'u hisoblanadi. 
gap urg'usi, asosan, kesimdan oldin keladi, gap urg'usini olgan bo'lak fikr 
mundarijasini ifodalaydigan, fikr qaratilgan bo'lakdir. 
1)Men kecha Samarqandga (!) bordim 
2)Kecha Samarqandga men (!) bordim. 
3)Samarqandga men kecha(!) bordim 
Es : gapda so'roq olmoshlari yoki ajratilgan bo'lak bo'lsa urg'u shu so'zga tushadi 
M : Kim(!) kecha darsini qilolmadi ? 
O'g'lim, toychog'im(!), darsingni qil 
Es : agar kesim gap boshida kelsa urg'u shu so'zga tushadi
M : Shovulladi(!) tun bo'yi shamol (Oripov) 
o'zbek tilida leksik urg'u asosan oxirgi bo'g'inga tushadi.
paxtá, paxtakòr, paxtakorlár, paxtakorlargá 
Eslatma : olinma so'zlarda urg'u barqaror o'ringa ega 
Respúblika, monogràfiya, léksiya, astronómiya, leksikológiya, monitóring, vodoród, 
óblast, óbraz, auditóriya, izotóp 
Lekin olinma so'zlarga o'zbekcha qo'shimcha qo'shilganda urg'u shu shaklga tushadi : 
Respublikachí 
🔱"O" TOVUSHI 🔱 
1)"O" - "õ" tarzida olinma so'zlarning urg'uli bo'g'inida - omònim, parònim 
2)"O" - "A" - olinma so'zlarni urg'usiz bo'g'inida - onomastika, monogràfiya 
3)"O" - "I" - olinma so'zlarni urg'usiz bo'g'inida - rèktor, irrigàtor, tèrmos 

---

♻ "E" TOVUSHI♻
1)"e" ~ "i" 
- olinma so'zlarni urg'usiz bo'g'inida : Teàtr, okeàn, material 
2)"e" ~ "e" 
- olinma so'zlarning urg'uli bo'g'inida - èkskavator, intèrnet, gazèta, 
fonètika