Tuzuvchi : shohruh arabjonov


-SINFDA KELTIRILGAN SINONIM SO‟ZLAR


Download 2.34 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/91
Sana16.11.2023
Hajmi2.34 Mb.
#1778889
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   91
Bog'liq
1-KITOB (SH.A.H.)

10-SINFDA KELTIRILGAN SINONIM SO‟ZLAR 
 
ASIL, sara, sarxil, xil, mumtoz, zupta, poshshaxon. Qimmati, fazilati va boshqa 
xususiyati jihatidan eng yuqori darajali, eng yaxshi. 
Asil, sara, xil shaxs yoki narsa-predmetlarga nisbatan qo‗llana oladi. Lekin juda oz 
uchraydi. Sarxil faqat narsa-predmetlarga nisbatan qo‗llaniladi. Sara, sarxil donalab 
sanaladigan narsa-predmetlarga nisbatan qo‗llanadi. Sarxil, asosan, saralab (xillab) 
ajratilishi mumkin bo‗lgan narsalarga nisbatan qo‗llanadi va unda saralash (xillash) 
otten kasi sezilib turadi. Mumtoz kitobiy uslubga xos, shaxsga nisbatan qo‗llanadi. 
Poshshaxon oddiy so‗zlashuv uslubga xos. Zupta kam qo‗llanadi. 
AVAYLAMOQ, ayamoq, ehtiyotlamoq, ehtiyot qilmoq, ardoqlamoq, e‟zozlamoq, 
e‟zoz etmoq, papalamoq (po„palamoq). Ehtiyot holda tutmoq, ehtiyot bilan 
munosabatda bo‗lmoq. 
Avaylamoq, asosan, «tashqi ta‘sirdan, tashqi ta‘sir natijasida biror narsa bo‗lishdan 
ehtiyot qilish» ma‘nosida qo‗llanadi. Bu so‗zda ehtiyotlash darajasi “ayamoq”, 
“ehtiyot qilmoq” so‗zlaridagiga nisbatan kuchliroq. Ayamoq «tashqi ta‘sir natijasida 
biror narsa bo‗lishdan, shuningdek, yo‗qolish, sarflanish kabilardan ehtiyotlanish» 
ma‘nosida ham qo‗llanadi. Ehtiyotlamoq, ehtiyot qilmoq so‗zlarining ma‘no xususiyati 
ularning o‗zagi (ehtiyotdan) anglashilib turadi. Bular «tashqi ta‘sir yoki biror sabab 
bilan biror narsa bo‗lishdan ehtiyot holda tutmoq» ma‘nosida qo‗llanadi. Ardoqlamoq 
oddiy so‗zlashuvda kamroq uchraydi. Bu so‗zda g‗amxo‗rlik, hurmat munosabati ham 
aks etadi. E‟zozlamoq, e‟zoz etmoq kitobiy uslubga xos, unda g‗amxo‗rlik munosabati 
yana ham kuchliroq bo‗ladi. Papalamoq so‗zlashuv nutqiga xos, suyish munosabati 
aks etadi. 
AYYOR, mug„ombir, hiylagar, quv, ustomon, makkor, dog„uli, mo„ltoni, 

Download 2.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling