Tuzuvchi : shohruh arabjonov


so'z ustasi - qiziqchi, yozuvchi  asr vabosi


Download 2.34 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/91
Sana16.11.2023
Hajmi2.34 Mb.
#1778889
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   91
Bog'liq
1-KITOB (SH.A.H.)

so'z ustasi - qiziqchi, yozuvchi 
asr vabosi - giyohvandlik, OITS 
aql gimnastikasi - shaxmat, matematika 
qora oltin - neft, ko'mir 
tik, chek, o't, o'sma so'zlari omonimligi : 
tik - tikmoq (fe'l) 
tik - sifat (adil) 
tik - kasallik (ot) 
chek - oxiri 
chek - uchastka 
chek - qur'a 
chek - chekmoq 
chek - tushirmoq 
o't - olov 
o't - o't pufagi 
o't - xashak 
o't - o'tmoq 
o'sma - o'simlik 


o'sma - buyruq fe'li 
o'sma – kasallik 
Yoz – yoz fasli 
Yoz – xatni yozmoq 
Yoz – dasturxonni yozmoq 
Suz – suvda suzmoq 
Suz – ovqatni suzmoq 
Suz – sigir suzmoq 
Es : omonim so'zlar orqali adabiyotda iyhom va tajnis san'atlari yuzaga keladi. 
Iyhom (arabcha shubhaga solish) - baytda bir omonim so'z orqali bir necha ma'no 
ifodalash. 
M : tilingni avayla, u changni artdi, boshliq kadrlarni ko'rdi 
M : Chin so'yla Xitob xo'blig'i ne bo'lursan
Labing bag'rimni qon qildi 
Ko'zimdan qon ravon qildi 
Nega holim yomon qildi 
Men undan so'rorim bor (Bobur) 
M : O'z yurtni qo'yub Hind sori yuzlandim 
Yo Rab netayin ne yuz qarolig' bo'ldi 
M : Oyog'ingga bosh qo'yay desam deding qo'y 
 
Tajnisga misollar : 
1)Bo'ying sarv-u sanubardek beling qil 
Vafo qilg'an kishilarg'a vafo qil 
S : tashbeh(sanubardek), qil (tajnis)
bo'y, bel (tanosub) 
2)Jahonni beurush bo'lsak bolmasmu 
Faridundek oqil bo'lsak bolmasmu 
S : Faridun(talmeh), bo'lmoq(tajnis), Faridundek(tashbeh) 
Tajnis - baytda omonim so'zlarni qo'llash 
3)Yaxshilik qil bolam yomonlikni ot 
Qo'lingdan kelgancha chiqar yaxshi ot 
S : tazod(yaxshilik, yomonlik) tajnis(ot) 
4)Yoshliging g'animat bolam o'sib, un 
Chiqarma bexuda sado hamda un 
S : tadrij(sado, un, o'smoq, unmoq) tajnis (un) 
5)O'shar yeldin yelganda oting, Jahonni tutdi oting 
S : tajnis (ot, yel) 
Es : Omonim so'zlar orqali faqat turkiy adabiyotga xos TUYUQ janri shakllangan. 
M : Tig'i ishqning yarosidur bitmagan 
Dardini har kima aytib bitmagan 
Hajr sahrosidir ohim o'tidin 
Anda gul yoxud giyohe bitmagan 


janr : tuyuq, Navoiy 
S : tajnis (butmagan), tanosub (ishq, dard; hajr, oh; gul - giyoh) 
Ba'zan shakldosh asosga shakldosh qo'shimcha qo'shilib shakldosh so'z hosil bolishi 
mumkin : 

Download 2.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling