Тузувчилар: О. У. Авлаев, У. А. Бутаева, Г. Амирова. Таълимда интерфаол

Парадокслар методини қўллаш қоидалари 
Талабалар билимларини фаоллаштириб олиш зарур. 
Парадокс объекти сифатида олинаётган жараён ҳақида 
талабаларнинг ўзлари тўғри деб ҳисоблаган фикрлари 
аслида хато бўлиши керак.
Талабалар муаммоли вазиятга ўзлари дуч келишлари керак 
ва тўғри деб билган нарсаларининг хато бўлиб чиққанидан 
тушунмовчиликда қолишлари (ҳайрон бўлишлари) керак. Бу 
ўта муҳим, чунки айнан шу сабабли улар фаол фикрлай 
бошлайдилар, хатони топишга ҳаракат қиладилар. 
Парадоксни, 
қарама-қаршиликни 
қандайдир 
бир 
қийинчиликлар билан адаштирмаслик лозим. 
Парадокслар усули – бу аввалдан билганлари билан янги 
билимлар ўртасидаги кўприкдир. Шу тарзда янги 
билимнинг аввалдан маълум билим билан ўзаро боғланиши 
ва бу жараённи ҳис қилишга талабани «мажбур» қилиниши 
унинг хотирасида янги билимнинг мустаҳкамланиб 
қолишига ёрдам беради. 

---

58
6-схема 
“Кундалик дафтар” методи босқичлари 
 
 
Ўрганувчиларнинг ҳар бири, масалан бир 
ҳафта давомида, қўйилган муаммони ҳал этиш 
бўйича барча фикрларини ёзув дафтарчасига 
киритиб боради. 
Гуруҳда музокара этиш учун “ўртача” фикр 
тақдим этилади ва гуруҳ ишини тақдим этиш 
учун тайёргарликлар кўрилади. 
Ўқув машғулотида гуруҳлар натижалари 
тақдим этилади ва муҳокама қилинади, 
муаммони ҳал этиш бўйича жамоа фикри ва 
аниқ оқилона таклифлар ишлаб чиқилади. 
Гуруҳ раҳбари билан якка тартибдаги 
музокара пайтида барча нуқтаи назарлар 
аниқланади ва қатъий тасдиқлашлар бартараф 
этилади. 
“Кундалик дафтар” методи – қўйилган 
муаммони ҳал этиш вариантларидан узоқ 
муддат давомида ишланган ва чуқур ўйланган
энг яхшисини баҳолаш ва танлаш имконини 
беради. Бу методни қуйидаги ҳаракатлар 
алгоритмига мувофиқ олиб борилади. 

---

59
“Ақлий ҳужум” – инглизча “brain storming” сўзларидан 
олинган бўлиб, бирор муаммо бўйича иштирокчилар 
томонидан билдирилган эркин фикр ва мулоҳазаларни тўплаб, 
улар орқали маълум бир ечимга келинадиган методдир. Бу 
метод ақлий фаолликни қўзғатади, ижодий ва инновацион 
жараёнларни жадаллаштиради.