U. ǴAfurov, Q. Sharipov

BILIMIŃIZDI SÍNAP KÓRIŃ!
1. Jaslar isbilermenliginiń áhmiyeti hám zárúrligi ne menen túsindiriledi?
2. «Isbilermen jaslar qatarınıń keńeyiwi milliy ekonomikanı innovaciyalıq 
rawajlanıw jolınan barıwın támiyinleydi» degen pikirdi tiykarlap beriń.
3. Mámleketimizde jaslar isbilermenligin rawajlandırıw boyınsha qanday 
shara-ilajlar ámelge asırılmaqta?
4. Ekonomikadaǵı klasterlerdiń mazmun-mánisi qanday?
5. Ne ushın klasterde xızmet nátiyjeleri joqarı boladı?
6. Jaslar isbilermenligi klasteri neni ańlatadı?
7. Jaslar isbilermenligi klasterleri qalay shólkemlestiriledi?
8. Jaslar isbilermenligi klasteri xızmeti nelerden ibarat?
9. Biznes-inkubator degen ne?
10. Jaslar isbilermenligi klasterleri xızmetin qarjılandırıw dereklerin 
túsindirip beriń.

---

53
11-TEMA
ISBILERMENLIKTI
SHÓLKEMLESTIRIW
 
II BAP
BIZNES-REJE ISLEP SHÍǴÍW
BIZNES-REJE
Aldınǵı temalardan belgili boldı, isbilermenlik xızmeti belgili 
dárejede táwekelshilik, risk penen baylanıslı. Sonlıqtan, isbilermennen 
qanday da bir xojalıq qararın qabıl etiw, mısalı, bankten kredit alıw, 
ásbap-úskene, materiallıq resurslardı satıp alıwdan aldın onı hár 
tárepleme, puqta oylap kóriw, tiyisli esap-kitap jumısların ámelge 
asırıw talap etiledi. Ádette, bunday esap-kitap etiw, belgili shara-
ilajlardı ámelge asırıw izbe-izligin belgilep alıw procesi biznesti 
rejelestiriw dep ataladı. Biznesti rejelestiriw nátiyjesinde tayarlan-
ǵan shólkemlestiriwshilik-ekonomikalıq sıpatlamadaǵı hújjet biznes-
reje dep ataladı.
Biznes-reje — isbilermenlik xızmetin baslawdan aldın onıń 
sıpatlaması, xızmet dáwiri, kózde tutılǵan sarp-qárejetler hám 
kútilgen payda sıyaqlı áhmiyetli tárepleri bayan etilgen shól-
kemlestiriwshilik-ekonomikalıq sıpatlamadaǵı hújjet.
Ámeliyat sonı kórsetedi, biznes-reje hárqanday isbilermenlik 
xızmeti ushın áhmiyetli hám zárúr. Eger isbilermen óziniń xızmetin 
biznes-rejesiz baslasa, gózlengen maqsetke erise almaydı. Biznes-
reje isbilermenlik xızmetiniń kartası esaplanıp, onıń anıq maqseti, 
baǵdarları hám tiykarǵı basqıshların belgilep beredi. Isbilermenlik 
xızmeti baslanǵanınan keyin alınǵan nátiyjeler reje menen salıstırılıp 
barıladı, bar mashqalalar anıqlanadı. Keri jaǵdayda, isbilermenlik 
xızmetin basqarıw qıyınlasıp ketedi.
Biznes-reje dúziw onıń qatnasıwshılarınan úlken bilim, xızmetine 
baylanıslı maǵlıwmatlar, jańa texnologiyalar hám bazarlardı biliwdi 
talap etedi. Biznes-reje dúziwde barlıq táreplerdi itibarǵa almaw 

---

54
yamasa ayırım kemshiliklerdi jasırıw esap-kitap jumısların aljastıradı. 
Bul bolsa kárxana xızmetin buzıwı yamasa unamsız tásir kórsetiwi 
múmkin. Sonlıqtan, biznes-rejeni dúziwde tájiriybeli qánigeler, 
máselen, huqıqtanıwshılar, ekonomistler, buxgalterler, texnologlar 
xızmetlerinen paydalanıw maqsetke muwapıq.