U. Inoyatov, S. Ahmedov, R

)

m

‘

o

s

(

i

x

r

a

n

n

u

g

k

r

i

B

)

g

k

(

i

r

o

d

q

i

m

n

u

n

a

g

i

d

a

n

i

l

i

q

b

a

l

a

T

0

0

2

0

1

0

6

1

3

1

0

2

1

7

1

0

8

5

2

0

4

0

5

Òalabga narxdan tashqari quyidagi asosiy omillar ta’sir

ko‘rsatadi: 

iste’molchining didi;  bozordagi iste’molchilar soni;

iste’molchining daromadlari; bir-biriga bog‘liq tovarlarning narxi;

kelajakda narx va daromadlarning o‘zgarishi ehtimoli.

2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.

2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.

2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.

2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.

2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.

Òalab narxga bog‘liq bo‘lmagan omillar ta’sirida o‘zgarsa, xuddi

shu narxdagi tovar boshqacha vujudga keladi.

Òalab sohasidagi o‘zgarish taklif tomonidan o‘zgarish sodir

bo‘lishiga olib keladi.

Òaklif deb, ishlab chiqaruvchilarning ma’lum davrda, ma’lum

narxda sotishga tayyor bo‘lgan tovarlari yoki xizmatlari hajmiga

aytiladi.

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

11

Òaklif bilan narx o‘rtasidagi to‘g‘ri proporsional bog‘liqlik mavjud.

Òaklif qonuniga binoan boshqa sharoitlar o‘zgarmagan holda

taklif hajmi o‘zgarishi bilan ishlab chiqaruvchilar ko‘proq tovarlar

taklif etadilar, aksincha, narx tushishi bilan esa taklif ham kamayib

boradi.

Òaklif hajmi zaxiralar, yangi quvvat ishga tushirilganda, yangi

ishlab chiqaruvchilar ish yurita boshlashi bilan ortadi.

Òaklif, narxga bog‘liq bo‘lmagan quyidagi omillar ta’sirida ham

o‘zgaradi:

1) ishlab chiqarish xarajatlari;

2) bozorga yangi firmalar kirib kelishi;

3) boshqa tovarlar narxi o‘zgarishi;

4) tabiiy ofat, urushlar.

3- chizma. Òaklif grafigi.

3- chizma. Òaklif grafigi.

3- chizma. Òaklif grafigi.

3- chizma. Òaklif grafigi.

3- chizma. Òaklif grafigi.

Òalab va taklif ta’siri natijasida bozor narxi o‘rnatiladi.

U talab va taklif egri chiziqlari D va S kesishgan nuqta bilan

belgilanadi. Bu nuqta muvozanat nuqtasi, 

narx esa muvozanat

narxi deb ataladi. Xuddi mana shu nuqtada narx ham, xaridor

ham sotuvchi uchun ma’qul bo‘ladi.

Òaklif ishlab chiqaruvchi ma’lum vaqt ichida ishlab chiqarishga

qodir bo‘lgan narxining har bir darajasida bozorga sotishga

chiqarilgan mahsulotlar miqdorini ko‘rsatadi. Narx o‘zgarishi bilan

sotishga chiqariladigan mahsulot miqdori ham o‘zgarishi sababli

talab kabi taklifning ham bir qator muqobil variantlari mavjud

bo‘ladi. Bu alohida ishlab chiqaruvchi uchun 2- jadvalda ko‘rsatilgan.

Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi

Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi

Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi

Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi

Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi

Òaklif har xil narxlarda sotishga qancha miqdorda mahsulot

chiqarilishini ko‘rsatadi.

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

12

Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga

chiqariladigan tovar (taklif) miqdori ham ortadi, narxning tushishi

bilan taklif hajmi qisqaradi. Bu o‘zaro to‘g‘ridan to‘g‘ri 

bog‘liqlik

qonuni deyiladi.

2-jadval