U j o ‘rayev jahon tarixi

III. Yangi dars m avzusi m azm unini tushuntirish.
D ars m avzusi m azm unini y oritishda hikoya-suhbat uslubidan 
foydalaniladi.
0 ‘qituvchi sharqiy slavyan yerlarining kichik-kichik knyazliklarga 
b o ‘linib ketganligi, ulardan biri N ovgorod knyazligi ekanligi, shu 
knyazlik sharqiy slavyanlar yerlarini yagona davlatga birlashtirganligi 
va bu davlat „Kiyev Rus davlati66 deb atalganligi, N ovgorod knyazi 
O leg bu d a v la tn in g a s o s c h is i e k a n lig i, k n y a z la rn in g R u sn i 
m ustahkam lash y o ‘lidagi kurashlari, Rusning xristian dinini qabul 
qilishi va uning aham iyati kabi masalalar haqida qisqacha hikoya qilib 
beradi.
IV. G uruhlarda ishlash.
O 'quvchilar guruhlarga bo'linadi va har bir guruh oldiga quyidagi 
topshiriqlar qo'yiladi:
7- 
guruhga topshiriq.
Kiyev Rus davlati qanday tashkil topganligini aniqlang.
2- 
guruhga topshiriq.

---

33
Eslang: Kiyev Rus davlati tashkil topgan 882- yilda Mova-rounnahrda 
qaysi sulola hukmronlik qilardi?
3- guruhga topshiriq.
Kiyev Rus davlatiga xavf solgan asosiy tashqi kuchlarni aniqlang.
4- guruhga topshiriq.
Kiyev Rusi knyazlari davlat xavfsizligini ta ’minlash maqsadida 
qanday ishlami am alga oshirgan?
5- 
guruhga topshiriq.
K iyev Rus d avlati ijtim oiy hayotining o ‘ziga xos belgilarini 
aniqlang.
O 'q itu vch i h ar h ir guruhga berilgan topshiriq qanday bajaril- 
g a n lig in i a n iq la y d i.T o p sh iriq n i to 'liq b a ja rg a n la r r a g 'b a tla n - 
tiriladi.
V. 0 ‘yin-m usobaqa („Kim tez topadi?“ o ‘yinini) o 4 k a z is h ..
Darsning bu qism ida o ‘quvchi xotirasidagi bilim lariga tayanib, 
vazifani yozm a ravishda bajaradi. Asosiy maqsad - o ‘quvchilarning 
bilim ini m ustahkam lash, ularda vazifani tez va aniq bajara olish 
k o ‘nikm alarini rivojlantirish.
0 ‘yin-m usobaqa o ‘tkazilishidan avval o ‘quvchilar uch jam oaga 
b o ‘linadilar.
Ularning har biri o ‘ziga nom tanlaydi. S o ‘ng o ‘qituvchi oldindan 
tayyorlab kelgan va konvertlarga solingan topshiriqlarni jam oalarga 
tarqatadi.
H ar bir topshiriqda uchtadan savol b o ‘ladi.
1- topshiriq.
1. ...lar sharqiy slavyanlarni tashkil etgan.
2. Novgorod, Oleg va 882- yil yozuvlari nimalarni anglatadi?
3. Kiyev Rusi nima?
2- 
topshiriq.
1. ,,Pecheneglar“ , ,,qipchoqlar“ atamalari nimani anglatadi?
2. „Qizil quyosh“ atamasi qay tariqa paydo b o blgan?
3. „Bu hodisa Rusni Yevropaning boshqa davlatlari bilan yaqin- 
lashtirdi“ gapidagi ,,bu hodisa“ jum lasid a qanday hodisa nazarda 
tutilm oqda?
3- topshiriq.
1. 
,,Vladimir“, „9^8- yil“ , „xristian dini“. Bu yozuvlar o ‘rtasidagi 
aloqadorlikka izoh y«bzing.
3-5

---

34
2. „Monarx“, „votchina“, „boyar", „zakup" atamalari birgalikda nimani 
anglatadi?
3. 1072- yilda Rusda qabul qilingan qonun ... deb ataladi.
Q a ysi g u ru h to p s h ir iq n i o ldin b a ja rg a n lig ig a q a ra b ja v o b
v a r a q a la r i y i g 'i b o lin a d i. 0 ‘q it u v c h i u l a m i iz o h la y d i va 
b a h o la y d i. O 'y in -m u s o b a q a g ‘o lib i b o ‘lg a n ja m o a r a g ‘b a t­
lan tirilad i.