U j o ‘rayev jahon tarixi

VI. Darsni yakunlash.

---

42
VI. Darsni yakunlash.
VII. Uyga vazifa.
M avzu yuzasidan savollarga javob topib kelish. Masjid, muazzin, 
azon, xatib, mutavalli, jum a namozi atamalarining mazmunini bilib 
kelish.
Q O ‘S H IM C H A M A ’L U M O T
Muhammad (s.a.v.) tarjimai holidan.
M uhamm ad (s.a.v.) A hmad ibn Abdulloh (570/571- 632) - islom 
dini payg‘ambari va musulmonlarning birinchi jam oasi asoschisi.
M usulm onlar e ’tiqodiga k o ‘ra, A llohning oxirgi p a y g ‘am bari 
va uning elchisi. U1 zot orqali odam larga Q u r’on nozil qilingan. 
Islom ta ’lim otiga k o ‘ra, M uham m ad nom larini aytgan yoki eshitgan 
kishi „sallallohu alayhi vasallam “ (s.a.v.) - „unga A llohning rahm at 
va salom i b o ‘lsin “ yoki ,,alayhissalom “ - „unga salom lar b o ‘lsin “ 
deb salavot aytib q o ‘yishi vojib hisoblanadi. Q uraysh qabilasining 
h o s h im iy la r u r u g ‘ig a m a n s u b b o ‘lib , M a k k a d a u n c h a bo y
b o ‘lm agan, lekin M akka zodagonlariga yaqin oilada tu g ‘ilganlar. 
M uham m ad (s.a.v.) g o ‘d ak lik larid ay o q yetim q o lg an lar; otalari 
A b d u llo h - M u h am m ad (s .a .v .) t u g ‘ilm a s la rid a n a v v a l, o lti 
yoshliklarida esa onalari - O m ina vafot etgan. S o ‘ng M uham m ad 
(s.a.v.)ni o ‘z tarbiyasiga olgan bobolari A bdul M uttalib ham k o ‘p 
o ‘tm ay olam dan o ‘tadi. Yetim bolani tarbiya qilishni am akilari Abu 
Tolib o ‘z zim m asiga oladi.
12 y o sh larid a M uham m ad (s.a.v.) b ir m udd at A bu T o libning 
p o d asin i b o q ad ilar, key in tijo ra t ish la rig a ja lb q ilin g an lar. 21 
y o s h la r id a A bu T o lib M u h a m m a d ( s .a .v .) ni H u v a y lid ibn 
A s ’ a d n in g q iz i, b a d a v l a t b e v a a y o l X a d ic h a x o n a d o n ig a
d a sty o rlik k a beradi. X ad ich a n in g sav d o ish la ri b ilan s h u g ‘ul- 
lang an M u ham m ad (s.a .v .) S u riy ag a s a fa r q ilg a n la r, x u su san , 
H alab va D am ashq s h a h a rla rig a boradilar. M uham m ad (s.a.v.) 
595- yil X ad ich aga uylanganlar. M uham m ad (s.a.v.) dan X adicha 
uch o ‘g ‘il (Q osim , Tohir, T ayyib) va to ‘rt qiz (R u qiya, Z aynab, 
U m m u K ulsum , Fotim a) k o ‘rgan. 0 ‘g ‘illari g o ‘dakligidayoq vafot 
e tg an . Q iz la rid a n F o tim a g in a M u h am m ad (s.a .v .) a v lo d la rin i 
davom ettirgan. 622- yildan bo shlab M uham m ad (s.a.v.) ja m o a - 
ning oddiy d a ’vatchisid an siyosiy y etak ch isig a aylanganlar. M ak-

---

43
kadan M uham m ad (s.a.v.) bilan b irga k o ‘ch ib kelgan m usulm on- 
m uh ojirlar va m a^in alik m usu lm on an so rlar M uham m ad (s.a.v.)- 
ning aso siy tayanphlari edilar.
S h a n b a o ‘r n i£ a m u s u lm o n la r u c h u n ja m o a b o ‘lib n am o z 
o ‘q ilad ig an ju m a kuni b elg ilan ad i. K a’ba m uqaddas haj ziyo rat- 
gohi deb e ’lon q ilin ad i. U islom d in in in g asosiy ziy o ratg o h ig a 
ay lan d i. Ib o d at q ilu v c h ila r o ‘sha ta ra f (Q ib la )g a q arab ib o d at 
q ilad ig an b o ‘ldilar.