U j o ‘rayev jahon tarixi

III. Yangi dars m avzusi m azm unini tushuntirish.
Вu vazifa quyidagi reja asosida bajariladi:
1. Rusning yagona davlatga birlashishi shart-sharoitining yetila 
borishi.
2. Kulikovo jangi va uning tarixiy ahamiyati.
3. R usning m o ‘g ‘ullar zulm idan ozod b o ‘lishida A m ir Tem ur­
ning roli.

---

131
4. Rusning m o‘g ‘ullar zulmidan ozod b o ‘lishi.
IV. G uruhlarda ishlash.
Bu bosqichning maqsadi — o ‘quvchilarni kichik mavzular asosida 
ularning q isq artirilgan m atnlarini tuzishga o ‘rgatish. Bu vazifani 
bajarish uchun o ‘quvchilar 3 guruhga b o ‘linadi. Ularning har biriga 
alohida topshiriq beriladi. Yana bir guruh tuzilib, unga darslikda 
berilgan mustaqil ishni bajarish vazifasi yuklatiladi.
/ -
guruhga topshiriq.
„Rusning tobe etilishi va uning oqibati“ m avzusida qisqartirilgan 
matn tuzish.
2- 
guruhga topshiriq.
„Kulikovo jangi va uning tarixiy aham iyati“ m avzusida qisqartiril­
gan matn tuzish.
3- guruhga topshiriq.
„Rusning m o‘g ‘ullar zulmidan ozod b o ‘lish onlarining tezlashuvida 
A m ir Temurning roli“ m avzusida qisqartirilgan matn tuzish.
4- guruhga topshiriq.
Bu guruh darslikda ,,G‘arbiy Yevropa davlatlari va Rusning birla­
shishi jarayoni“ m avzusida berilgan mustaqil ishni bajaradi.
1-, 3- guruhlar topshiriqni quyidagi k o ‘rinishda bajarsalar, maqsadga 
muvofiq b o ‘ladi. (Aynan shunday bajarish shart emas, albatta).
/ -
guruh.
„Rusning tobe etilishi va uning oqibati“.
1237- yilda m o ‘g ‘ullar davlati Rusga hujum qildi. 140 ming kishilik 
q o ‘shinga Botuxon rahbarlik qilgan. Rusda feodal tarqoqlikning hukm 
su rish i m o ‘g ‘u llar g lalab asin i o so n lash tirg an . 1240- y ild a Rus 
b o ‘ysundirildi. Rus yerlari O ltin 0 ‘rdaga katta m iqdorda o ‘lpon 
to ‘laydigan b o id i. Rusda kim Buyuk knyaz boMishi, qaysi knyazlikda 
kim ning knyaz etib tayinlanishini ham Oltin 0 ‘rda xoni hal etgan.
2- 
guruh.
„Kulikovo jangi va uning tarixiy aham iyati“ . .
1380- yilning 8- sentabrida Kulikovo jangi b o ‘lib o ‘tdi. Bu jangda 
O ltin 0 ‘rda va Rus q o ‘shini to ‘qnashdi. Rus q o ‘shiniga D m itriy 
Ivanovich rahbarlik qildi. U M oskva knyazi edi. Jangda Rus q o ‘shini 
b irin ch i m arta g ‘alabag a erishdi. D m itriy Iv anovich bu g ‘alaba 
sharafiga Donskoy deb atala boshlandi. G ‘alaba M oskva knyazining 
o b ro ‘sini orttirdi.

---

132
T o‘g ‘ri, bu g ‘alaba R usga m ustaqillik keltirm agan. Lekin Rus 
birlashsa dushmanni yengishi mum kinligini isbotlagan.
3- guruh.
„Rusning m o ‘g ‘ullar zulm idan ozod b o iis h onlarining tezlashu­
vida Am ir Temurning roli“ .
1395- yilda A m ir Tem ur Oltin 0 ‘rdaga o ‘nglanm as zarba bergan. 
Shundan s o ‘ng Oltin 0 ‘rda o ‘z harbiy qudratini tiklay olm agan. Bu 
esa Rusning m o ‘g ‘ullar zulm idan ozod b o ‘lish onlarini tezlatgan. 
Am ir Tem ur bobom izning bu tarixiy xizm ati R ossiya tarixchilari 
М .I.Ivankin, B .G rekov, A .Y akubovskiy va bo shq alar tom onidan 
qayd etib o ‘tilgan.
O 'quvchilar ja vo b la rin i bu javoblarga taqqoslab ко ‘radilar.
K am chiliklar b o ‘lsa yoki k o ‘ngildagidek bajarilm agan b o ‘Isa, 
o ‘quvchilarga tanbeh berilmaydi. Chunki qisqartirilgan matn tayyor- 
lash oson ish emas.
Shundan s o ‘ng 4- guruhning vazifani qanday bajarganligi aniq­
lanadi.
0 ‘quvchilar kam chiliklari k o ‘rsatiladi, to ‘ldiriladi va ra g ‘bat­
lantiriladi.