U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

 
3 
 
 
P
2 
AD
 
2 
P
1
 
1
 
 
0 Q
2
Q
1
Real YAMM 
3-chizma. Taklif inflyasiyasi. 
Chizmadan ko‘rinadiki, xarajatlarning o‘sishi natijasida yalpi taklif egri 
chizig‘ining AS
1 
dan AS
2 
ga qisqarishi mahsulot birligiga to‘g‘ri keluvchi xarajat 
miqdorini oshirib, narxlarning R
1 
dan R
2
darajaga qadar ko‘tarilishiga, real ishlab 
chiqarish hajmining esa Q
1 
dan Q
2 
ga qadar qisqarishiga olib keladi. 
Shuningdek, inflyasiyaning quyidagi sabablarini ham ko‘rsatish mumkin: 
- monopolistik faoliyatlarning paydo bo‘lishi va amal qilishi; 
- noto‘g‘ri soliq siyosati yuritish; 
- jahon bozorlaridagi narxlarning o‘sishi; 
- harbiy sohadagi xarajatlarning o‘sishi va hokazo.
Inflyasiyaning o‘rmalab boruvchi, jadal va giperinflyasiya kabi turlari ham 
mavjud. O‘rmalab boruvchi inflyasiya holatida narxlar yiliga 10 foizgacha, jadal 
inflyasiyada 20 dan 200 foizgacha, giperinflyasiyada 200 foizdan yuqori darajada 
o‘sishi kuzatiladi. 
Bashorat qilish mumkinligiga qarab kutilayotgan va kutilmagan inflyasiya 
farqlanadi. Kutilayotgan inflyasiya va uning oqibatlarini oldindan bashorat qilish 
mumkin, kutilmagan inflyasiyani oldindan aytib bo‘lmaydi. Birinchi holda 
inflyasiyaning kutilayotgan salbiy oqibatlariga tayyorlanib, uni sezilarli darajada 
yumshatish mumkin. Ikkinchi holda narxlarning kutilmagan o‘sishi natijasida 
mamlakat iqtisodiy axvolining sezilarli yomonlashuvi ro‘y berishi mumkin.

---

210