Udk 339. 1(075. 8) I. S. Tuxliyev, A. B. Bektemirov, Z. I. Usmanova ‘Turizmda strategik marketing’: O„quv qo„llanma – S.: Samisi, 2010 – 138 b

‘Qiyin bola’ holatidagi korxona

1. 
   ‘Qiyin bola’ korxonalar tovari bozorda sotilishi sustlashgan bozordan chiqib ketish ham mumkin ham ‘Sog’in sigirlar’ ga o’tishi mumkin. Buning uchun tovar sotilishi va sifatini oshirish kerak. Agarda o’zgartirmasa bu holat bilan yuqori imkoniyatga erisha olmaydi.
   

2. 
   eski tovar bilan Yangi bozorga chiqish tavakkali katta va ‘Qiyin bola’ tovari bilan muvaffaqitga erisha olmaydi.
   

3. 
   Eski bozorda ‘Qiyin bola’ Yangi tovar ishlab chiqarsa sotish tavakkali past, imkoniyati yuqori bozor uni yaxshi qabul qilsa, ‘Qiyin bola’ holatdan chiqib ketib, o’zini o’nglab olib, ‘Sog’in sigirlar’ holatiga o’tishi imkoniyati bor.
   

4. 
   Yangi tovar, yangi bozorga chiqishda ‘Qiyin bola’lar juda yuqori imkoniyatga ega va tavakkali ham yuqori, lekin bu faoliyatda ‘Qiyin bola’ asta-asta ‘Sog’in sigirlar’ dan, xatto, ‘Yulduz’ ga aylanish imkoniyati mavjud.
   

2	5
3	20
4	30

12.3. Mahsulotlar, bozorlar, xududlar, korxona imkoniyatlari va iste‟molchilar muammolari o„rtasidagi bog„liqliklarini ko„rsatuvchi model
Mahsulotlar, bozorlar, xududlar, korxona imkoniyatlari va iste‘mol-chilar muammolari o’rtasidagi bog’liqlik xolatini ifodalovchi matritsa.

Amaliyotda boshka matritsa modellari ham qo’llaniladi. Masalan,modellardan biri turli iktisodiy sharoitda harakatsiz (turgun) bozor, o’zgaruvchan bozor, tez rivojlanadigan bozor sharoitida korxona uchun ma‘qul strategiyani kurib chiqadi.
Ushbu modelda bozorning turli xolatlarida va korxona ichki strukturasining o’zgaruvchan sharoitlarga moslashish imkoniyatlarida amalga oshiriladigan maqsadga muvofiq faoliyatlarga etibor beriladi. Matritsaning kataklarida turli sharoitlarda tadbirkorga oid va ma‘muriy faoliyat bo’yicha tavsiyalar keltiriladi. Qo’yida har bir rahbar bilishi va amal qilishi lozim bo’lgan bozor talablari ifodalangan:

• 
  Bozor jiddiy e‘tiborni talab qiladi. Bozorni doimo va har tomonlama o’rganing!
  
• 
  O’zingizning haridoringizni qidiring yoki uni yarating, haridorga mahsulot kerakligini hali o’zi anglamasdan oldin, sizga bu ma‘lum bo’lishi kerak!
  
• 
  Haridor o’zining didi va talabining o’zgarishi, haqida oldindan ogohlantirishni kutmang. Sizdan boshqa kimdir buni uddalashiga yo’l qo’ymang.
  
• 
  Agar bozorga chiqish imkoniyati mavjud bo’lsa, u holda undan ko’pchilik foydalanib qolish mumkinligini hisobga oling.
  
• 
  Atrof-muhitni sinchiklab kuzating va uning o’zgarishiga darhol munosabatingizni bildiring.
  
• 
  Sezgirlik yaxshi, lekin aniq hisob-kitob ishonchliroqdir!