Uglevodorodli gazlar tarkibidagi nordon komponentlar
Download 0.9 Mb. Pdf ko'rish
|
uglevodorodli-gazlar-tarkibidagi-nordon-komponentlar-va-ularni-gazning-xossalariga-ta-siri (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Merkaptanlar
- Sul’fidlar va disul’fidlar
|
Karbonil sulf’id (𝐶𝑂𝑆) – rangsiz, hidsiz, oson alalngalanuvchan, juda zaharli gaz
bo’lib, 50,2 ℃ haroratda kondensatsiyalanadi. Uglerod okso sintezi REK – ishlab chiqarish binolarida 1 𝑚𝑔 𝑚 3 ⁄ dan ko’p emas, aholi punktlarida 0, 15 𝑚𝑔 𝑚 3 ⁄ dan oshmasligi lozim. Qizdirganda uglerod dioksidi, uglerod disul’fidi, uglerod monooksidi va oltingugurt hosil qilish bilan parchlanadi. Merkaptanlar (𝑡𝑖𝑜𝑙𝑙𝑎𝑟 − 𝑅𝑆𝐻) – spirtlarning analogi bo’lib, kislorod atomi oltingugurt atomi bilan o’rin almashgan. Shu sababli, 𝑆 − 𝐻 bog’ining dissosiatsiyalanish energiyasi 𝑂 − 𝐻 bog’inikidan kichikligi sababli, merkaptanlar spirtlarga nisbatan faol. Keskin yoqimsiz hidli bu birikmalar suvda erimaydi. Biroq, organik erituvchilarda yaxshi eriydi. Merkaptanlarning o’tkir hidi tabiiy gaz odorantlari sifatida qo’llashda foydalaniladi. Merkaptanlar metal bilan kontaktda ta’sirlashib, metal merkaptidlarini hosil qiladi. Ya’ni, merkaptanli korroziya sodir bo’ladi. 300 ℃gacha SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 ǀ ISSUE 1 ǀ 2022 ISSN: 2181-1601 Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 75 qizdirganda merkaptanlar sul’fidlar va vodorod sul’fidi hosil qilish bilan parchalanadi. Aksar katalizatorlar uchun merkaptanlar zahar hisoblanadi. Sul’fidlar va disul’fidlar (𝑅 − 𝑆 − 𝑅, 𝑅 − 𝑆 − 𝑆 − 𝑅) – uglevodorodlarda yaxshi eriydi. Biroq, suvda deyarli erimaydi. Ular neytral bo’lsada, ishqor bilan ta’sirlashadi. Sul’fidlar 400 ℃ qizdirilganda vodorod sul’fidi va alkenlar hosil bo’lishi bilan, disul’fidlar esa – vodorod sul’fidi va alkenlarga yana qo’shimcha merkaptanlar hosil bo’lishi bilan parchlanadi. Sul’fidlar bilan qiyoslaganda disul’fidlar reaksiyaga kirishish qobilyati yuqoriroq. Download 0.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|