Улашиш Фото: Tereshchenko Dmitry/Shutterstock Ҳарбий пенсионер, подполковник Шокир Долимов короновирус пандемияси дунёда кўп саволларни юзага келтираётганлиги

Бактериал (биологик) воситалар сифатида:
– одамларни заҳарлаш учун – ботулин токсини, стафило¬кокк энтеротоксини, ўлат, туляремия, куйдирги, сариқ безгак, Ку-безгаги, бруцеллёз, отларнинг Венесуэла энцефаломиелити ва шу каби, бошқа касаллик қўзғатувчилари;
– қишлоқ хўжалиги ҳайвонларини заҳарлаш учун – ўлат, манқа, оқсим, йирик қорамол ўлати ва шу каби, бошқа касаллик қўзғатувчилари;
– қишлоқ хўжалик экинларига зарар етказиш (нобуд қилиш) учун – бошоқли ғалла ўсимликларининг занги, картошка фитофторози ва шу каби, бошқа ўсимлик касалликлари қўзғатувчилари қўлланилиши мумкин.
Бактериал (биологик) воситалар организмга:
– нафас олиш органлари орқали ҳаво билан биргаликда;
– ошқозон-ичак йўллари орқали озиқ-овқат маҳсулотлари ва сув билан биргаликда;
– тери қопламаси (шилинган ва яраланган, зарарланган ҳашаротлар чаққан жойлар) орқали сингиб кириб, касаллик қўзғалишига (заҳарланишга) сабаб бўлади.
Айрим давлатларда душманнинг жонли кучига талафот етказишнинг бир қатор эҳтимолий усуллари, хусусан:
– биологик воситаларни чангитиб яратилган аэрозоль билан ҳавонинг ер юзасига яқин қатламини заҳарлаш – аэрозолли усул;
– қон сўрадиган ташувчиларни сунъий равишда заҳарлаб, нишон ҳудудига сочиб сепиш – трансмиссив усул;
– қўпорувчилик анжомлари қўлланилган тарзда ёпиқ макон (ҳажм) ичидаги ҳавони (сувни) биологик воситалар билан заҳарлаш – қўпорувчилик усули ишлаб чиқилиб, ҳар томонлама текшириб кўрилган.
Жанговар жиҳатдан қўлланиладиган турли-туман воситалар:
– биологик (асосан кичик калибрли) авиация бомбалари;
– кассеталар;
– ракеталарнинг жанговар қисмлари;
– самолёт, вертолёт ва шу каби, бошқа учиш аппаратларига ўрнатиладиган авиацион сепиш ва тўкиш қурилмалари;
– муайян ерда аэрозоль ҳосил қиладиган генераторлар бактериал (биологик) рецептуралар билан анжомланиши мумкин.
Биологик воситалар билан атайин зарарланган бўғимоёқли ташувчиларни нишон ҳудудига етказиб тарқатиш учун махсус конструкцияга асосан тайёрланган авиация бомбалари ва контейнерлари (энтомологик ўқ-дорилар) қўлланилади.
Биологик ўқ-дориларни етказиш воситаси сифатида биринчи навбатда, ракеталар ва ҳарбий авиация қўлланилади. Радио ва телевизион тўлқинлар воситасида бошқариладиган аэростатлар (ҳаво шарлари) ҳам қўлланилиши мумкинлигини рад этиб бўлмайди.
Юқори самарага эришиш мақсадида бактериологик (биологик) қурол дафъатан, муайян бактериологик воситанинг шикаст етказадиган маълум хоссалари инобатга олинган ҳолда ёпирилма тарзда қўлланилади.
Шунинг учун бундай қурол таъсиридан ишончли сақланиш тадбирларини ташкиллаштириш мобайнида нафақат мулоҳаза юритилаётган қурол қўлланилган ҳолатни ўз вақтида аниқлаш, балки душман бактериологик (биологик) қурол қўллашга ҳозирлик кўраётганлигини олдиндан фош этиш ниҳоятда жиддий аҳамият касб этади.