Uliwma pedagogika
Shanaraqtagi tarbiyalawga pedagogikaliq basshiliq etiwdin waziypalari` 1. Sh
Download 450.29 Kb.
|
tarar.org
|
Shanaraqtagi tarbiyalawga pedagogikaliq basshiliq etiwdin waziypalari`
1. Shanaraq tarbiyasin balalardin har tarepleme rawajlaniwina bagdarlaw. 2.Ata-analardin+balalardi tarbiyalawdin metod ham usillarin aniqlawina jardem beriwi, ata-analardin mektepke, balalardin oqiwina mugallimine isenimine bolgan unamli qatnaslarin rawajlandiriw. 3.Ata-analardin shanaraqtagi abiroyin bekkemlew. 4.Ata-analarga balalardin oqiw jumisina uy sharayatinda basshiliq etiwine jademlesiw. 5.Ata-analardin oz pedagogikaliq bilimlerin korsetiwine puqtaliq penen basshiliq etiw,olardi ozin-ozi jetilistiriwge umtiliwdi rawajlandiriw. Shanaraqta bala tarbiyalaw waziypalari har qiyli ham bul waziypalar osip kiyatirgan awladti har tarepleme uylestirip rawajlaniwga bagdarlangan. Shanaraqta balalardin osiwi ham rawajlaniwi menen ata-analar balanin fizikaliq jaqtan rawajlaniwi haqqinda gamqorliqtan basqa balalardin aqil tarbisina kewil boledi ham adep ikramliq jaqtan balalardin biliw belsendiligin rawajlandiradi Osip kiyatirgan awladti miynetke tarbiyalaw waziypalarin orinlawda . shanaraqqa ulken rol` beredi. Ata-analar balalardi uy jumislarina sistemali turde ham belgili bir maqsetke bagdarlap otiradi, olardi oz-ozine xizmet etiwge uyretedi ham uyde qolinan keletugin waziypalardi atqariwga uyretedi Shanaraqta balalardi adep-ikramliqqa tarbiyalaw ata-ananin waziypalarinin biri bolip tabiladi.Shanaraqta bul balalardin eresekler menen tuwisqan-tuwganlari menen apa-qarindaslari menen qarim-qatnas jasawdin birinshi mektebi. Shanaraqta bala jasi ulkenlerdi hurmetleydi, qartaygan adamlarga ham nawqaslarga gamxorliq korsetiwdi bir-birewge jardemlesiwdi uyretedi. Balalardi estetikaliq tarbiyalaw ushin shanaraq qolayli jagdaylarga iye.Balalarda estetikaliq sezimler,koz-qaraslar ham olarga eresek adamlar inam etken daslepki aytqan sozler menen qaliplesedi.Onnan keyin bala kitaplarga baylanisli gozzalliq dun`yasin sezedi.:y jagdayi` taza ham qolayli jaylar, guller kartinalar ham tagi basqalar shanaraqta balani estetikaliq tarbiyalawda ulken rol` atqaradi.Shanaraqta balalardi tarbiyalaw waziypasin sheshe otirip ata- analar mugallimnen mudami kenes sorap baradi.Meteptin ham jamiyettin jardemi menen olar balalardi tarbiyalawdagi tabislardi ham kemshiliqlerdi koredi jane mektep penen birliqte balani shanaraqta tarbiyalawdin programmasin belgileydi. Tarbiyanin tabisli boliwi ata-analardin balani qalayinsha xoshametlep ham jazalaytuginina da, olardin tabisli, jumisti qalayinsha ozlestiretuginliginada jane balani ozin-ozi tarbiyalawga tayarlaytuginliginada baylanisli. Xoshametlew ham jazalaw usillari adamnin anaw yamasa minaw qasiyetlerin tarbiyalawda balanin usi waziypalardi orinlap atirganin yamasa kerisinshe ata-analardin talaplarin orinlamay atirganin korsetiw ushin qollaniladi. Balalardi miynette tabislarga erisiwge qalayinsha bagdarlaw, qalay jazalaw kerek-bul masele boyinsha B.A.Suxomlinskiy uliwma balalardi jazalamay-aq, tarbiyalaw mumkin dep esaplaydi. Tarbiya teoriyasinda ham praktikasinda xoshametlew ham jazalaw boyinsha minanday koz-qaras payda boladi` 1-Balalardi fizikaliq jaqtan jazalaw kerek emes. 2-Balalalar materialliq jaqtan xoshametlenbesin. 3-Shanaraqta maqullaw, maqtaw isenim siyaqli etikaliq qurallardan qollaniw. 4-Ata-analardin eskertiwi, ozin awir almawi kerek. Ata-analar tarepinen xoshametlew ham jazalaw ulken adepliliqti ham suyispenshiliqti talap etedi. Shanaraqta xoshametlewdi ham jazalawdi natuwri qollaniw balalardi tarbiyalawda qiyinshiliqlar payda etiwi jane qateliqlerge alip keliwi mumkin.Bunday qiyinshiliqlar shanaraqta jeterli darejede tarbiya almaganliqtan ham de balanin kushine ham mumkinshiligine isenbegen jagdayda payda boladi. Ata-analardin tagi bir jagdaylari` balaga soz benen qatti tasir jasaw, balani alpeshlew shanaraq islerden ham mashaqatlardan shetletiw, balanin barliq ojetligin qanatlandiriwdan ibarat. Bunday oqiwshilardi mektepke juklegen jagdayda balanin orin algan qateliqlerin mugallim klass basshi bul oqiwshilardi har tarepleme tarbiyalawga ulken jardem beredi. Balanin den-sawligin onin miynet suygish bolip jetilisiwine ham de jamiyetke paydali azamat etip osiriwde ata-analardin kop jilliq miyneti bolip esaplanadi. Ata-ana bala tarbiyasi ushin jamiyetshiliq aldinda juwapker. Jas awladti mektepte oqitiw ham tarbiyalaw protsessi menen tigiz baylanista boladi. Shanaraq jeke adamdi tiykarin quraytugin jamiyetliq yacheyka.Bala bul jerde birinshi martebe moralliq normalardi,birliqte miynet islew konlikpelerin mengeriwdi,shanaraqta balalardin turmis jobalari, adep-ikramliq ideyalari qaliplesedi.Shanaraq agzalarin oz ara qarim- qatnasi oz-ara muxabbat, hurmet barliq islerdi qollap quwatlaw tiykarinda quraladi. Ata-analardi adep ikramliq korinisinin darejesi, olardin ideyalari, sotsiallliq qatnas jasaw tajiriybesi osip baratirgan jas awladti rawajlandiriwda ulken ahmiyetke iye. Shanaraqta bala tarbiyalawda mektkp ham jamiyetshiliq barqulla jardem beriwge minnetlengen. Biz shanaraqta tarbiyalawdi sholkemles-tiriwimiz kerek ham mektep onin baslanawinda sholkemlestiriwshi mamleketliq tarbiyanin wakili sipatinda biliw kerek.Mektep ham jamiyetshiliqtin shanaraq penen birliqte tasir etiwi ata-analardin abiroyin hurmetlewge tiykarlanadi. Hazirgi jamiyetliq qurilis praktikasinda turmis penen tigiz baylanisli bolgan mektep jas awladlardi tarbiyalawda jardem beretugin miynetkeshler massasi menen ata-analar, jamiyetliq sholkemler,ondiris jamatlari menen uziliqsiz baylanista boladi. Sonin menen bir waqitta mektep xaliq massasi menen olarga tikkeley tasir etedi. Shanaraqta madeniyattin osiwine moral`din bekkemleniwine moralliq jaqtan osiwine jardem beredi. Mektep mugallimler, ata-analar menen alip baratugin jekke iske ayriqsha kewil boledi. Bul ata-analardin oz balalarin tarbiyalawga, pedagogikaliq tayaarliq darejesin bilip aliwga mumkinshiliq beredi, natiyjede olarqa aqilga muwapiq pedagogikaliq jardemdi sholkelestiriwge jagday doretip beredi.Keyingi jillari pedagogikaliq propagandani sholkemlestiriwge ulken itibar berilmekte. Bugan ata-analardin jekke bilim aliwi ushin mektep penen shanaraqtin qatnasta boliw formalari ata-analarga balalardi qanday etip jaqsiriq tarbiyalaw haqqinda jaqsi kenesler beriledi.Uliwma orta bilim beriw amelge asirilip atirgan bir jagdayda oqiwdi dawam ettiriw maselesi jane de ahmiyetli bolip bardi.Solay eken shanaraq aldinda oqiwshilarga asirese joqari klass oqiwshilarinda oqiwga jaqsi qatnasta boliwdi tarbiyalaw waziypasi turadi. Ul ham qizlardin oqiwin pedagogikaliq oylap, baqlap bariw bilimler sapasi ushin jeke juwapkershiliq seziminde tarbiyalaw hazirgi jagdayda shanaraqtin ahmiyetli waziypasi. Ata-analar ozlerinin bos waqitlarin bala tarbiyasi ushin paydalaniw maselesi ozine tan sotsial-pedagogikaliq masele boladi. Bul tarawda jaqsi shanaraqliq urp-adetlerdi uyreniw ham en jaydiriw har bir pedagogikaliq jamaattin ahmiyetli jumisi.Ata-analar ham de jamiyetshiliq wakiller,turli kasip iyeleri oqiwshilardi mektepti taslap ketiwinin aldin aliw, mekteplerdin materilliq bazasin bekkemlew.Oqiwshilardin dem aliwin sholkelestiriw, tarbiyasi qiyin balalardi qayta tarbiyalaw menen shugillanadi. Mektep shanaraq ham jamiyetshiliqtin jaslar tarbiyasi barisida jamiyettin jaqsilaw maqsetinde de zaman talabinan kelip shiqqan zaruriy usillardi islep shigiw ham olardin tarbiyaliq islerinin mazmunin aniqlaw maqsetinde ham waziypalarin belgilew zarur. Bunda tiykarinan` - mektep shanaraq ham de jamiyetshiliqtin oz-ara isenimi ham hurmeti -
-
bir qiyli talaplardin qoyiliwi - Tarbiyada sistemaliq izbe-izliq islerine amel qiliw - Oqiwshilardin shanaraqta,mektepte ham mahallede bolatugin barshe jamiyetliq-tarbiyaliq islerge qatnasiwin taminlew usi maselelerge ulken itibar beriw, mektep, shanaraq ham mahallelerden jaslardi ruwxiy adep-ikramli tarbiyada malim bir aniq dizim tiykarinda jumis alip bariw ikaniyatin tuwdiriwi mumkin Usi masele juzinde Respubliqa mekteplerde shanaraq ham jamiyetshiliq penen alip bariliwi mumkin bolgan isler Birinshiden` ata-analar menen islesiwde, tiykarinan analar mektebi, pedagogikaliq bilim beriw universiteti, shanaraqta tarbiyaliq tajiriybesin uyreniw boyinsha konferentsiyalar, soraw- juwap kesheleri, shanaraqlar arasinda jarislar ham har turli tanlawlar otkeriw islerin sholkemlestiriw Ekinshiden` mektep oqiwshilarinin ata-analar menen islew, payda bolgan xaliq urip-adet dasturleri menen tanisip bariw Ilimiy-ameliy konferentsiyalar Ushinshiden` oqiwshilar menen islesiw juzesinde dem aliw klublari, Ne qashan qay jerde Jarislar ham tanlawlar, kasip haqqinda sawbetler, dogerekler, sektsiyalar, madeniy ruwxiy islerdi sholkemlestiriw tek gana birliqtegi jumislarin bekkemlemesten, balkim bugingi kunde ekstremistliq tasirinen jaslardi saqlap qaladi. Solay etip oqiwshilardi adep-ikramli, iybeli, izzet-hurmet, jaqsi munasibette boliwda ata- analardin orni ayriqsha. Download 450.29 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|