Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

 
 
Tajriba qurilmasi: 
– Spektral lampani korpusga mahkamlang, uni 102-rasmda keltirilganidek taglikka 
oʻrnating, uni universal drosselga ulab yoqing.
– He-spektral lampa bilan tirqishni yoriting. Lampa kollimatorning koʻrish oʻqida 
joylashganiga ishonch hosil qiling.
– Prizmani prizma stoliga joylashtiring va teleskopni shunday toʻgʻrilangki, 
tirqishdan oʻtgan yorugʻlik prizmaga tushsin (agar yuqoridan qaralsa, 95-rasmga 
qarang) va spektrni teleskopda kuzatish mumkin boʻlsin. 
100-rasm. Prizma sirtini yustirovka qilish. 
c1-Prizma stoli uchun yustirovka vintlari. 
h-(flint) shisha prizma tutgichda 
 
101-rasm. Spektrometrnihg asosiy qurilmasi 
va prizma stoli. c1-Prisma stoli. c2-Prisma 
stolini to’g’rilash vintlari. f1-Prisma stolini 
qotirish 
vinti. 
f2-Graduirovka 
qilingan 
aylanani qotirish vinti. f3-Teleskopni burish 
uchun nozik sozlash vinti. f4-Teleskopni 
qotirish vinti(ko’rinmagan). f5-Noniuslar. f6-
Lupa. f7-Graduirovka qilingan aylana 

---

251 
102-rasm Yustirovka qilingan tajriba qurilmasi 
 
Tajribaning oʻtkazish tartibi: 
a) 
Minimal ogʻish burchagini oʻrnatish: 
Tirqish kengligi toraytirilsa, ajrata olish qobiliyati ortadi; Shu bilan birga spektr 
yorugʻlik intensivligi esa mos ravishda pasayadi: 
– Tirqish (e1) kengligini oʻzgartiruvchi mikrometrik vint yordamida, munosib 
tirqish kengligini oʻrnating. 
– Sekinlik bilan prizma stolini buring va teleskopda spektral chiziqlarning 
oʻzgarishini spektr «markaz» chizigʻi (masalan, sariq λ=587,6 nm) reversiv 
nuqtadan (minimal qiymat) oʻtguncha kuzating.
– Prizma stolini minimal holatda, mos vintlarni (f1) va (f4) mahkamlashdan 
foydalanib qotiring.