Umumiy o’rta ta’lim maktabi algebra kursida funksiyalar va ularni xossalarini o’rganish asosiy mazmundor-uslubiy yo’nalishlardan birini tashkil etadi


Download 195.34 Kb.
bet6/8
Sana18.06.2023
Hajmi195.34 Kb.
#1561289
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
1-Funksiya hosilasi va uning tadbiqlari

Hosilaning fizik ma’nosi.

Hosila tushunchasiga olib keladigan ikkinchimasalada harakat qonuni s=s(t) funksiya


bilan tavsiflanadigan to‘g‘ri chiziq bo‘ylab harakatlanayotgan moddiy nuqtaning vaqt


momentidagi oniy tezligi







ekanligini ko‘rgan edik. Bundan hosilaning fizik (mexanik) ma’nosi
















kelib chiqadi. s=s(t) funksiya bilan tavsiflanadigan to‘g‘ri chiziqli harakatda t vaqtmomentidagi harakat tezligining son qiymati hosilaga teng:
voniy=s’(t).

Hosilaning mexanik ma’nosini qisqacha quyidagicha ham aytish mumkin:


yo‘ldan vaqt bo‘yicha olingan hosila tezlikka teng.


Hosila tushunchasi nafaqat to‘g‘ri chiziqli harakatning oniy tezligini, balki boshqa jarayonlarning ham oniy tezligini aniqlashga imkon beradi. Masalan, faraz qilaylik y=Q(T) jismni T temperaturaga qadar qizdirish uchun uzatilayotgan

issiqlik miqdorining o‘zgarishini tavsiflovchi funksiya bo‘lsin. U holda jismning issiqlik sig‘imi issiqlik miqdoridan temperatura bo‘yicha olingan hosilaga teng bo‘ladi:



Umuman olganda, hosilani f(x) funksiya bilan tavsiflanadigan jarayon oniy tezligining matematik modeli deb aytish mumkin.
Harakatdagi nuqta tezligini topish haqida. Faraz qilaylikmoddiy nuqta s=s(t) qonuniyat bilan to‘g‘ri chiziqli harakatlanayotgan bo‘lsin. Ma’lumki, fizikada nuqtaning va +∆t vaqtlar orasida bosib o‘tgan ∆s=s( +∆t)-s( ) yo‘lining shu vaqt oralig‘iga nisbati nuqtaning o‘rtacha tezligi deyilar edi:



Download 195.34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling