Umumiy o’rta ta’lim maktabi algebra kursida funksiyalar va ularni xossalarini o’rganish asosiy mazmundor-uslubiy yo’nalishlardan birini tashkil etadi
Download 195.34 Kb.
|
1-Funksiya hosilasi va uning tadbiqlari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kurs ishi obyekti
- Hosila tushunchasi
Kurs ishning vazifalari:
- algebra va matematik analiz asoslari kursida funksiyalarning hosilalari va uning tadbirlari bo`yicha o`quv materiallarini tahlil etish; -mavzuga oid ilmiy-pedogogik va o`quv adabiyotlarini taxlil etish, o`quvchilarda funksiyaning hosilasi, uni tadbiqlarini yanada takomillashtirish maqsadida zarur mavzularni aniqlash va o`quv materiallarini yaratish. Kurs ishi obyekti algebra va matematik analiz asoslari kursida o`rganiladigan funksiyalarning hosilalari va ularni tadbiqlari bor bo`lgan mavzulari mazmunini aniqlash hamda matematika o`quvchilariga uslubiy ko`rsatmalar berishdan iborat. Kurs ishi predmeti algebra va matematik analiz asoslari kursida funksiyaning hosilasi va uning tadbiqlari bo`yicha o’quv materiallarini yoritishda qo’llaniladigan metodlar, shuningdek, bu mavzu bo’yicha uzviylikni o`rnatishdan iborat. Tadqiqotning metodologik asosi ta`lim to`risidagi O`zbekiston Respublikasi Qonuni “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” birinchi Prezident I. A. Karimovning “Yuksak manaviyat-yengilmas kuch” asari, vazirlar maxkamasining ta`lim sohasiga doir qarorlari, umumiy o`rta ta`lim va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi matematika fani davlat standartlaridan iborat. Hosila tushunchasi funksiyaning nuqtadagi hosilasi deb, funksiyaning nuqtadagi orttirmasini argument orttirmasi ga nisbatining nolga intilgandagi limitiga aytiladi va u, , lardan biri bilan belgilanadi. Hosilaning ta’rifiga ko’ra, funksiyaning ixtiyoriy nuqtadagi hosilasini topish uchun quyidagi algoritmni ko’rsatish mumkin. 1) ga orttirma beriladi, u holda funksiya ham orttirma oladi va bo’ladi; 2) Funksiyaning orttirmasi topiladi; 3) Funksiya orttirmasining argument orttirmasiga nisbati topiladi; ; 4) Bu nisbatning nolga intilgandagi limiti topiladi; Berilgan funksiyaning hosilasini topish amaliga funksiyani differensialash deyiladi. ga funksiya hosilasining nuqtadagi qiymati deyiladi. egri chiziqning nuqtasiga o’tkazilgan urinmaning burchak koeffisienti funksiya hosilasining nuqtadagi qiymatiga teng. Ya’ni, . egri chiziqning nuqtasiga o’tkazilgan urinmaning tenglamasi formula yordamida tuziladi. Bu yerda . Nuqta o’qi bo’yicha harakat qilib, vaqtning paytida koordinataga ega bo’lsin, u holda vaqtning paytida , . bo’ladi. Har qanday funksiyaning hosilasini hosilani hisoblash algoritmi bo’yicha aniqlash har doim ham oson emas va ancha murakkab hisoblashlarni talab etadi. Shu sababli amalda funksiyaning hosilasi quyidagi qoidalarni qo’llash yordamida topiladi. 1. ( -o’zgarmas son). 2. ( -o’zgarmas son). 3. , 4. . 5. Bu yerda va lar x nuqtada hosilaga ega bo’lgan funksiyalardir. Egri chiziqning nuqtasiga o’tkazilgan normal tenglamasi dan iborat bo’ladi (1-chizma). kesmalar mos ravishda urinma osti va normal osti deyiladi. Ularning uzunliklari urinma va normal uzunliklari deyiladi. Hosilani hisoblash (qoidalar) algoritmi yordamida bir qator funksiyalarni hosilalarini topib quyidagi jadvalni tuzamiz:
Download 195.34 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling