Umumrivojlantiruvchi mashqlarini bajarishda turli obrazlardan foydalanish

NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Muvozanat saqlash mashqlari turlarini sanab o’ting.
   
2. 
   Harakatda bajariladigan mashqlarga qaysilar kiradi?
   
3. 
   Dinamik va statik mashqlar farqlari nimada?
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   N.Soatov, F.Nadjimov "Maktabda jismoniy tarbiya" 2015 yil.
   
2. 
   Salomova R.S. Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyati. -T., 2014.
   
3. 
   O.V.Goncharova. Yosh sportchilarning jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirish.
   
4. 
   L.A.Djalilova. Jismoniy tarbiya va sport tarixi.
   

MAVZU: YUGURISH.


Reja:

1. 
   Yugurish (sportda) — yengil atletika turi
   
2. 
   Olimpiada oʻyinlarida yugurish boʻyicha musobaqalar
   
3. 
   Oʻzbekistonda yugurish boʻyicha taniqli sportchilar
   

Yugurish (sportda) — yengil atletika turi. Yugurish barcha sport turlaridan musobaqalarri va mashgʻulotlari tarkibiga kirgan. Olimpiada oʻyinlarida yugurish boʻyicha qisqa masofa (100, 200, 400 m), oʻrta masofa (800, 1500 m), uzoq masofa (3000, 5000, 10000 m), marafon (42 km 195 m), estafeta (4x100, 4x400 m), toʻsiqlar osha yugurish (100, 110, 400 m), gʻovlar osha yugurish (3000 m), yettikurash (100 m ga toʻsiqlar osha yugurish, 200, 800 m), oʻnkurash (100, 400, 1500 m, 110 m ga toʻsiqlar osha yugurish) va zamonaviy beshkurash (4000 m)da musobaqalar oʻtkaziladi. Shuningdek, yengil atletika musobaqalarida mavqeiga qarab boshqa masofalarda ham yugurish poygalari tashkil etiladi.

Yugurish musobaqalari qadimdan Oʻzbekiston xalqi turmush tarzidan oʻrin olganini Navoiy viloyatidagi Sarmishsoy rasmlarit aks ettirilgan yugurayotgan odamlar tasvirlarida koʻrish mumkin. 1916-yilda Margʻilonda yugurish yoʻlkasi qurilgandan keyin zamonaviy qoidalar asosida respublikada ommaviy musobaqalar tashkil etila boshlagan. Hozirgi vaqtda har bir yengil atletika musobaqasida yugurish turlari ham kiritiladi. Oʻzbekistonda yugurish boʻyicha Nikolay Ovsyannikov, Farida Hasanova, Mamatqul Oltiboyev, Aleksandr Chexonin, Ashur Normurodov, Roza Babich, Svetlana Oʻlmasova, Zamira Zayseva, Marina Shmonina, Anvar Koʻchmurodov, Lyudmila Perepeleva kabi taniqli sportchilar yetishib chiqqan.
100 m ga yugurish.
100 metrlik masofani imkoniyat boricha maksi-mal tezlikda yugurib utish kerak. Bunday tezlik har doim maksimal ish kuvvati bilan aniqlanmaydi. Har kaysi spirinchi ortikcha kuchanmay , yengil yugurganda erishgan eng yuqori tezligi, shu sprintchining maksimal tezligi buladi. Eng zur masterlar ish kuvvati maksimal bulganda maksi-mal tezlikka ham erishadigan buladilar.
Startdan tez yugurib chiqish 100 m ga yugurishdan (tezrok maksimal tezlikka erishib olib, imkoniyat boricha uni marragacha saklab borish uchun) jushqin tezlanishga aylanib ketadi. Biroq, 100 metrga yugurishda ham usib borayotgan charchash sababli masofaning oxirida tezlik bir kancha pasayadi. Ammo qanchalik yaxshi mashq kurilgan bulsa charchash shunchalik kech boshlanadi.
200 metrga yugurish. 200 metrga yugurish texnikasi startning joyi va masofaning yarmi yulkaning burilishida ekani bilan 100 metrga yugurish texnikasidan fark kiladi. Startdan keiyngi masoFfani kuproq qismini to`g`ri chizik buylab yugurib utish uchun start tirgaklari burilishga urinma chizikda yulkaning tashki chetiga yain urnatiladi.
200 metrga yugurish. 200 metrga yugurish texnikasi startning joyi va masofaning yarmi yulkaning burilishida ekani bilan 100 metrga yugurish texnikasidan fark kiladi. Startdan keiyngi masofani kuproq qismini to`g`ri chizik buylab yugurib utish uchun start tirgaklari burilishga urinma chizikda yulkaning tashki chetiga yain urnatiladi.
Yuguruvchi burulish buylab yuguriyotganda butun tanasi bilan ichkari tomon ogishi kerak, aks xolda chizik buylab yuguriyotganda xosil buladigan markazdan kochuvchi kuch chiqarib yuboradi.Bunday ogish yugurish tezligi usa borgan sari va burulish radusi kamaya borgan sari orta boradi.