Unga dono Farhod deb nom qo‘ydilar. Bu ismning manbayi besh qismdan iborat bo‘lib, bu so‘z firoq, rashk, hajr, oh va

.
Unga dono Farhod deb nom qo‘ydilar. Bu ismning manbayi
besh qismdan iborat bo‘lib, bu so‘z firoq, rashk, hajr, oh va
dard so‘zlarining bosh harflaridan yig‘ilgandir. Ishq ustodi ana
shu harflarni qator tuzgach, Farhod ismi tarkib topdi.
Uning tarbiyasiga zukko bir ustozni jalb etdilar. O‘qituvchining
bilim darajasi shunchalik yuksak ediki, go‘yo uning o‘zi bir dunyo
edi. Uning fikri falak mushkullarini hal qilar, falak uning o‘tkir
diqqatiga tob berolmasdi.
Dunyodagi qaysi ilm eng qiyin va murakkab hisoblansa, uning
uchun undan jo‘nroq narsa bo‘lmasdi. Yig‘inni olam donosi bilan
bezab, olam hukmdori shahzodani chaqirib, uning ta’limiga
uqtirishlar qilib qo‘ydi. Go‘yo falak qarshisiga quyosh kelganday
bo‘ldi.
Agar har bir saboqni bir marta ko‘rsa, ortiq o‘sha varaqni
qaytarishga ehtiyoj qolmasdi. Qaysi so‘zni o‘qisa, go‘yo ko‘ngliga
yozib borardi. Bugina emas, go‘yo jon lavhasiga qazib yozardi. Uning
odati o‘qib o‘tish – uqib o‘tishdan iborat edi. Sahifa-sahifa
yozuvlarning hammasi yodida qolardi.
El orasida ana shu sifatlar bilan tanilib yurib, yoshi o‘nga
yetdi. Jahonda u yetmagan ilm, u haqiqatini bilib ulgurmagan fan
qolmadi.
Ilm-fan varaqlari birma-bir yopilib, bahodirlik qurollariga mayl bildirdi. Jang-jadal hunarining qay biriga qiziqqan bo‘lsa, o‘sha sohada mohir bo‘lib yetishdi.
Shunchalik dong‘i ketgan bilimdonlik va cheksiz kuch-qudratiga qaramay, Farhod o‘zini alifbexon boladan ham kamtarroq tutardi.
Shohlar uning eshigida gado, u esa gadolar oyog‘i ostidagi tuproqdek tavozeli edi. Uning ko‘ngli va ko‘zigina pok demayman, uning tili ham, so‘zi ham, o‘zi ham pok edi.
Bir guruh kuyib o‘rtangan kishilar tog‘ orasida ariq qazishga
mashg‘ul edilar. Ikki yuz toshkesar qo‘lda tesha bilan ishda, teshani
hadeb toshga urish bilan ovora edilar. Metin urishni biror lahza
to‘xtamay ikki yuz mahoratli ishchining uch yilda bajargan ishlari
bor-yo‘g‘i ikki-uch yuz qari (Qadimgi uzunlik o‘lchovi. Taxminan
1 m ga teng keladi.) masofa bo‘lib, uning ham ko‘pi chala-chulpa
edi. Ular bu azobli ishdan qon yig‘lashar, ishboshilar esa nazorat
qilib zulm o‘tkazganlari o‘tkazgan edi.Farhod bu holatga nazar solib, ko‘ngli buzildi. Ish kayfiyatini

bilgach, ularning ahvoliga achindi. Dedi: „Bu bir necha sitamkash

mazlumlar falak zulmidan alam tortganlar. Bu nochorliklarida talay

nuqson bor. Bularga madad qilsam – ayni paytidir. Hunarni asrab

nima qilardim? O‘zim bilan tuproqqa olib ketamanmi?!”

Temirchidan dam bilan ko‘rani tilab, beliga charmlik etakni

bog‘ladi. Dam uchini ko‘raga mahkamlab, darhol ko‘mir to‘kib

dam bera boshladi. Hamma ko‘mirni laxchadek, qilib, o‘sha yerdagi

barcha metin va teshalarni yig‘ishtirib, olovga solib qizdirdi. Ularni

eritib, o‘n-o‘n beshtasidan bittadan metin va teshalar yasadi. Gurzi

va qayroq ham tayyorladi. Tosh yo‘nish ishiga tayyorlanib, asboblarga yashirincha suv berdi. Maxsus suv berish san’atini u Qorandan o‘rgangan edi.
Farhod ishga kirishishga taraddudlanar, xalq uning atrofida hayratlanib lol turardi. Hatto biror savol so‘rashga ham botinolmas, uning shukuhiga mahliyo bo‘lib, ko‘zlarini uzolmas edilar. Nihoyat, hamma tarqalgach, Farhod darhol tog‘ kesishga bel bog‘ladi. Ariqqa tushib qaza boshladi: toshlar qumga aylanib, seldek nari surilardi. Uning har tesha urib ko‘chirgan toshi falak filiga bir ortiladigan yukdek kelardi. U metinni zarb bilan urar, toshlarni mayda-mayda qilardi. Uning teshasi zarbidan uchgan toshdan uch yog‘och (24 km) masofadagi kuzatuvchi o‘z boshini olib qochardi. Uning qo‘l kuchi zarbidan uchgan tosh o‘n yog‘och
(80 km) ga borib tushardi.
Bahodir toshkesar Farhod o‘sha kuniyoq qoyatosh orasidan
bir nov ochdi. Ikki yuz toshkesar usta uch yil davomida ham
bunchalik ish qilolmagan edilar. Bunday hunarmandlikni ko‘p
ko‘rsatganidan so‘ng, tog‘ orasidagi elda shov-shuv ko‘tarildi.
Toshkesar ishchilar ham, ish buyuruvchi sarkorlar ham Mehinbonu huzuriga ravona bo‘ldilar. Ular to ko‘z ko‘rmasa, aql ishonmaydigan bu ishni malikaga naql qilish uchun shoshar edilar.