Universiteti a. Abdusamedov, B. Jalilov, A. Tashanov
William LR o w e. Philosophy of Religion. USA W adsw orth Cengage Learning, 2007. P. 16
Download 4.52 Mb. Pdf ko'rish
|
Dinlar falsafasi.AbdusamedovA. Djalilov B. TashanovA.
|
31 William LR o w e. Philosophy of Religion. USA W adsw orth Cengage Learning, 2007. P. 16
57 U 2 xil bo‘ladi; yaqqol yo‘lda tushuntiriladi. Biz Alloh haqidagi paydo bo'lgan asosiy hususiyatlaming ba’zilamin tadqiq qildik. Bu g‘arbiy diniy an’ananing markazida bo‘lgan. Bu g‘oyalarga ko‘ra, Alloh haddan tashqari yaxshidir, dunyodan yakka bo‘lsada olamning yaratuvchisidir. U abadiy va mangu u har narsaga qodir va har ancha kuch qudratga ega. Alloh haqida g‘oya va fikrlami tadqiq qilishda biz yana polesizm, henosizm, monosizm va panteizmga mos keluvchi dinning bosha tushunchlarini ham qayd etdik. Alloh haqidagi fikr bu kitobning diqqat markazidadir. Biroq bu an’anaviy g‘arbiy ilohiyotchilar tomonidan batafsil o ‘rganib chiqilgan. Bu g ‘arbiy sivilizatsiyaning 3 ta buyuk diniy Alloh haqidagi g‘oyalardir. Iyudaizm (yahudiylik dini ) xristian va islom buning eng yuqori nuqtasini bizda Robinson ifdasida “Alloh yerdan olisda” va an’anaviy ilohiyotchilar hudosi ifodalarini alloh haqidagi qarashlkarini eslatib o‘tishda foydalandik. Biroq biz bu qarashlami alloh haqidagi fikrlami “teizm” deb nomlaymiz. Teist bo‘lish bu yaxshi bo‘lish mangu va abadiy bo‘lishga Alloh olamning yaratuvchisi ekanligiga, uning har narsaga qodir va har qancha kuch qudratga ega ekaniga va uning yagona mavjudligi va manguligiga ishonishdir. Oteist (hudosiz) ular Alloh olam yaratuvchisi ekaniga ishonmaydilar va ular fikricha Alloh hech qanday kuch qudratga ega emas. Ognostik falsafiy ta’limot tarafdorlari hudo borligiga ishonishadi va etirof etishadi Alloh abadiy yoki noabadiy na unis va na bunisga ishonishadi. Biz mutlaqo tor fikrli teist, oteist, ognostik atamalaridan foydalandik. Teoist- diniy oqim bo‘lib dinning borligi va unung manguligiga ishonuvchilar va turli hil alloh haqidagi fikr va qarlashlarga ega ekanliklarini tasvirlab o‘tdik. Shunga o‘xshash yana bir atama oteist- har bir odam tangriga itoat etishi, unga ishoniishi an’anaviy ilohiyotchilar hudosi kabi tushunchalami rad etuvchilar. Bulardan o‘zimizni yiroq qilish uchun bu tor doiradagi tushunchalami miyyada saqlash muhim em as.32 Olam manzarasini bayon qilishimizdan oldin, biz isbot bahs haqida bir necha umumiy ma’nolami ko‘rib chiqamiz. Tarixiy, yunon faylasuflari Platon va Aristotelning bitiklarini kuzatish mumkin lekin dalillaming asosiy taraqqiyoti XIV-XVIII asrlarda o‘z o ‘mini topadi. Download 4.52 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|