Universiteti abdullayeva shaxzoda abdullayevna askarov abror davlatmirzayevich

Nutqsiz kommunikatsiya vositalari 
qo`l, barmoq va yuz harakatlari, imo-ishora; 
ohang, puaza turq-tarovat; 
kulgi; 
ko`z yoshi i va shu kabilar 

---

336 
Bo‘lajak o‘qituvchilarda kommunikativ ko‘nikmalarni shakllantirish va 
rivojlantirish pedagoglik kasbiga tayyorgarlik ko‘ra boshlagan davrdan 
boshlanadi. 
O‘quvchilarning yangi o‘quv materialini tushunib va o‘zlashtirib olishlari 
uchun o‘qituvchi nutqining takomillashganlik darajasi muhim ahamiyatga egadir. 
Bolalar pedagogning nutqiy ma'lumotlariga sezgir bo‘ladir. Nutq insonning ongida 
paydo bo‘lgan fikrning nutq tovushlariga til yordamida ko‘chishi ekan, u ta'sirli 
yoki ta'sirsiz, grammatik jihatdan to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri tuzilgan bo‘lishi mumkin. 
Pedagog bitta so‘zning o‘zini o‘quvchiga goho buyruq, goho iltimos, goho 
nasihat va boshqa ma'no baxsh etgan xilda, turli ohangda talaffuz eta bilishi kerak. 
Kommunikatsiya 
jarayonida 
teskari 
aloqalar 
shakllanadi, 
ya'ni 
bola 
hamsuhbatining yuzlaridagi ifodani o‘qishga, uning ohangida ma'qullash yoki 
ma'qullamaslik alomatini payqashga, katta yoshdagi kishining so‘zlariga ilova 
bo‘ladigan va kuchaytiradigan qo‘l - barmoqlari va yuz - harakatining ma'nosini 
tushunishga o‘rganadi. 
Ishontirish va ma'qul qilish. Pedagogning o‘zaro ta'sir etishdagi barcha 
vaziyatlar, asosan to‘rtta o‘zaro bog‘liq munosabatlar orqali amalga oshiriladi: 
ishontirish, o‘ziga rom qila olish, taqlid qilish, uqtirish(chizma).
Ishontirish – muayyan mavzu yuzasidan biror fikr yoki xulosani mantiqiy 
asoslash, ijtimoiy fikr tug‘dirishdir. Ishontirish asosida pedagog o‘quvchilar, sinf, 
guruh jamoasi, ota-onalar ongiga ta'sir qiladi va ularni shu asosda faoliyat 
ko‘rsatishga undaydi.