Universiteti mustaqil ish Mavzu: Pavilonda yorug'lik bilan ishlang. Fan nomi: Yoritish texnologiyalari Guruh

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY
NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI



Mustaqil ish


Mavzu: Pavilonda yorug'lik bilan ishlang.
Fan nomi: Yoritish texnologiyalari
Guruh: 510-20
Bajardi: Abdusalomov Shaxobiddin
Tekshirdi: Joldasov Shohislom
TOSHKENT 2023
Pavilonda yorug'lik bilan ishlang


Kirish

Kino sanoati asosan yorug'lik bilan bog'liq bo'lgan bir nechta sohalar va bo'limlardan iboratdir. "Pavilonda yorug'lik bilan ishlash" ifodasi esa yorug'lik vositalarining kino pavilondagi ishga o'rnatish, tuzilish, qurilish va ovoz-yorug'lik jarayonlarida qanday ishlatilishi haqida ma'lumot beradi. Bu tushuncha kino pavilonlari kabi provanslar orqali joylashgan yorug'lik tizimlarini tushunishimiz mumkin.

Kino pavilonlarida yorug'lik tizimlari shuningdek yorug'lik yetarlicha oraliq va ovoz-yorug'lik jarayonlarida ishlaydigan bo'lishi kerak. Bu tizimlar dastlab pavilonning ovozini o'zi kattalashtirish uchun ovoz yorug'ligini ta'minlaydi. Shu bilan birga, pavilonning ko'rsatkichlarini, kostyumlarni, dekoratsiyalarni yorug'lik bilan yaxshilash, rassomlik va kinematografiya effektlarini yoritish, projektorlarni va sifatli ekranlarni ishlatishda muhim ahamiyatga ega bo'ladi.
Yorug'lik tizimlari ko'p xil xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin, masalan, filmlar uchun qo'llaniladigan klasik yorug'lik tizimlari, kinoteatrlar uchun ishlatiladigan digonal yorug'lik tizimlari, yorug'lik panjara sistemalari, yorug'lik kiplari, yorug'lik proektorlari kabi vositalardan foydalanish mumkin. Ular filmlar va teatr spektakllarining ovoz-yorug'lik efektlarini yaratishda va ko'rsatishda muhim rol o'ynaydi.
Shuningdek, pavilonlarda yorug'lik tizimlarini nazorat qilish va ulardagi nois va mo'jalliklarni bartaraf qilish uchun yorug'lik texnikasi mutlaqo kerak bo'ladi. Texnikalar yorug'likni yo'qotish, ovoz-yorug'likni bajarish, yorug'lik tizimlarini qurish va to'g'rilash kabi mashhur vazifalarni bajarish uchun ko'p turli usullar va vositalardan foydalanishadi.
Hozirgi kunda televidenie, kino va teatrlarda tasvirga olish jarayonlarini maxsus yoritish uskunalarisiz tasavvur etish qiyini. Xoh studiyada, xoh tashqarida tasvirga olish ishlari olib borilsin, maxsus yoritish uskunalari doimo yorituvchilarga yordamga keladi. Hozirda bir qancha firma-kompaniyalar turli xildagi yoritish uskunalarini ishlab chiqarmoqdalar. Yoritish uskunalari ishlatilish sohalariga ko’ra shartli ravishda uchga bo’linadi. Bular yoyib beruvchi, yo’naltirilgan va maxsus effekt chiroqlari.

Barcha yoritish uskunalaridan o’z o’rnida va oqilona foydalanish, tasvirga tushirilayotgan barcha ko’rsatuv, konsert dasturlarining sifatli chiqishini ta’minlaydi.

Yoyib beruvchi yoritish uskunalari
Yoritish moslamalari kinoda muhim rol o'ynaydi va kayfiyatni yaratish, sahnani o'rnatish va filmning o'ziga xos tomonlarini ta'kidlash uchun zarurdir. Kinodagi yoritishni uch toifaga bo'lish mumkin: tabiiy yorug'lik, amaliy yoritish va kino yoritgichi.
Tabiiy yorug'lik - bu quyosh nuri yoki oy nuri kabi hech qanday manipulyatsiyasiz atrof-muhitda mavjud bo'lgan yorug'lik. U ko'pincha filmda realistik, tabiiy tuyg'u yaratish uchun ishlatiladi va ayniqsa tashqi sahnalar uchun foydalidir.

Ushbu yoritish uskunalari o’z nomidan kelib chiqqan xolda chiqayotgan yorug’likni yoyib beradi. Bu yoritish uskunalaridan katta maydonni bir tekisda yoritishda foydalaniladi. Bu yoritish uskunalari ikki xil ko’rinishda ishlab chiqariladi: simmetrik va assimmetrik. Simmetrik turdagilardan yuqorida aytib o’tilganidek, katta maydonni bir tekisda yoritishda keng foydalaniladi. Assimmetrik, ya’ni, simmetrik bo’lmagan turlaridan ko’p xollarda dekoratsiya elementlari va orqa fon matolarini yoritishda foydalaniladi.

Amaliy yoritish to'plam yoki joylashuvning bir qismi bo'lgan va ekranda ko'rinadigan yoritishni anglatadi. Bunga lampalar, shamlar va qahramonlar sahnada o'zaro ta'sir qilishi mumkin bo'lgan boshqa yorug'lik moslamalari kiradi. Amaliy yoritish ko'pincha sahnada yaqinlik yoki iliqlik hissi yaratish yoki xavf yoki bezovtalik hissi yaratish uchun ishlatiladi.

Kino yoritish - bu kerakli effekt yoki kayfiyatni yaratish uchun maxsus ishlab chiqilgan va joylashtirilgan yoritish. U ko'pincha sahna yoki xarakterning o'ziga xos tomonlarini ta'kidlash uchun ishlatiladi va yorug'lik va qorong'i o'rtasida keskin kontrastlarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin. Kinematik yoritish odatda sun'iy yorug'lik manbalari, masalan, kino chiroqlari va studiya uskunalari yordamida amalga oshiriladi.

Ushbu yoritish uskunalarida 100Vt dan 1000Vt gacha bo’lgan galogen lampalar qo’llaniladi. Ular maxsus nur qaytargichlarning (otrajatel) markaziga o’rnatiladi. Bu orqali lampadan chiqayotgan nur oqimining 20-50% ortishiga erishiladi.

Yoritish uskunasi korpusi list shaklidagi po’latdan tayyorlanadi. Korpus yoritish uskunasi yuqori darajada issiqlik xosil bo’lishi uchun maxsus ventilyasiya darchalari bilan ham jixozlanadi.

Kinoda ishlatiladigan ba'zi bir keng tarqalgan yoritish moslamalariga spot chiroqlar, projektorlar, yumshoq qutilar va reflektorlar kiradi. Har bir qurilma o'ziga xos xususiyatlarga ega va turli yorug'lik effektlariga erishish uchun ishlatilishi mumkin. Masalan, yorug'lik chiroqlari ma'lum bir hudud yoki ob'ektni ta'kidlash uchun ishlatilishi mumkin, projektorlar esa keng maydonda bir tekis yoritishni ta'minlaydi.

Selecon kompaniyasining “Aurora” yoyib beruchi yoritish uskunasi.

Yo’naltirilgan yoritish uskunalari.
Ushbu turdagi yoritish uskunalaridan ko’rsatuv ishtirokchilari, saxnadagi aktyorlar va dekoratsiya elementlarida yo’naltirilgan yorug’lik xosil qilish uchun foydalaniladi. Bu yoritish uskunalari projektorlar deb ham yuritiladi. Bunda manbadan chiqayotgan yorug’likni optik linza yordamida bir nuqtaga yig’ish imkoniyati mavjud. Optik linza sifatida ko’p xollarda Frenel linzalari qo’llaniladi.
Yoritish uskunasi lampa, parabolik nur qaytaruvchi (otrajatel), fokus mexanizmlariga ega. Lampaning optik o’qdan siljishi yorug’lik nurining kengligiga ta’sir qiladi va aynan shu yo’naltirilgan yoritish uskunalarining asosiy muhim jixati hisoblanadi.

Bu yoritish uskunalarida manba sifatida 500Vt dan 5000Vt gacha bo’lgan galogen lampalar qo’llaniladi.

Profil va kuzatib boruvchi (yorug’lik pushkalari) yoritish uskunalari ham projektorlar turiga mansub hisoblanadi.

Spotlight kompaniyasining “Combi” yo’naltirilgan yoritish uskunasi

Ushbu yoritish uskunalaridan keng imkoniyatlari sabab yorituvchi xodimlar tomonidan keng foydalaniladi.