Universiteti mustaqil ish Mavzu: Pavilonda yorug'lik bilan ishlang. Fan nomi: Yoritish texnologiyalari Guruh

Asosiy qism
Profil yoritish uskunalarining o’ziga xos tomoni shundaki, korpusda o’rnatilgan maxsus turdagi to’suvchilar va diafragma yordamida chiqayotgan yorug’lik nuriga shakl berish mumkin bo’ladi. Chiqayotgan yorug’lik nuriga to’g’ri to’rtburchak, trapetsiya, doira, yarim doira, uchburchak kabi shakllarini berish imkoniyatlari mavjud.

Bundan tashqari yoritish uskunasining old qismiga maxsus gobolar ham o’rnatish mumkin. Gobo – bu oyna yoki metall plastinaga chizilgan rasm yoki shakl. Gobolar ko’p firmalar tomonidan keng ishlab chiqariladi yoki zarur shakllarni ham buyurtma qilish mumkin.

ETC kompaniyasining “Source Four Zoom” profil yoritish uskunasi
Kuzatib boruvchi yoritish uskunalari (yorug’lik pushkalari)
Ushbu yoritish uskunalarining vazifasi – asosiy xonanda yoki aktyorni belgilash, yorug’lik orqali urg’u berishdan iborat. Bu yoritish uskunalariga qo’yiladigan bir nechta talablar mavjud. Birinchidan, yorug’lik nuri doimo asosiy qahramon yoki xonandada bo’lishi uchun yoritish uskunasining o’zida qulay boshqarish imkoniyati mavjud bo’lishi lozim. Ikkinchidan, yuqori yorug’lik oqimiga erishish uchun katta quvvatli gazrazryad tipdagi lampalardan foydalanish talab etiladi (taxminan 1-2kVt).

Hozirgi kunda zamonaviy kuzatib boruvchi yoritish uskunalari yorug’lik oqimini boshqaruvchi, rang va rang xaroratini o’zgartiruvchi tizimlarga ega.

Robert Juliat firmasining “Aledin” kuzatib boruvchi yoritish uskunasi
Maxsus effekt chiroqlari (Движущиеся головы, Заливки)

Studiya yoki teatr saxnalarini badiiy bezashda, turli effektlarni xosil qilishda ushbu turdagi yoritish uskunalarining o’rni beqiyosdir. Ushbu maxsus yoritish chiroqlarini saxnaning barcha nuqtalariga yo’naltirish mumkin. U vertikal va gorizontal xolatlarda aylanib, aylanish darajasi 270 º dan 360º gacha yetadi.

Yoritish uskunalarining tarkibiga bir nechta ranglar, gobolar kiritilgan bo’ladi. Bulardan tashqari bu yoritish chiroqlari yordamida stroboskop effektini ham hosil qilish mumkin. Manba sifatida gazrazryadli lampalar qo’llaniladi.

Yana xuddi shunday funksiyalarga ega bo’lgan yoritish uskunalari ham borki, ular faqat rangni o’zgartirish imkonini beradi. Ularni saxnani turli xil ranglar bilan bezashda ishlatish mumkin. Bunga misol qilib Robe firmasining Robin 1200 LED yoritish uskunasini keltirish mumkin. Ushbu yoritish uskunasi LED texnologiyasiga asoslangan. Quvvati uncha katta bo’lmasligiga qaramasdan katta sahnalarni rangli bezashda ko’mak beradi.

Shuningdek, pavilonlarda yorug'lik tizimlarini nazorat qilish va ulardagi nois va mo'jalliklarni bartaraf qilish uchun yorug'lik texnikasi mutlaqo kerak bo'ladi. Texnikalar yorug'likni yo'qotish, ovoz-yorug'likni bajarish, yorug'lik tizimlarini qurish va to'g'rilash kabi mashhur vazifalarni bajarish uchun ko'p turli usullar va vositalardan foydalanishadi.

Agar sizga yorug'lik tizimlari, kinoteatr yoki kino pavilonlarida ishlash jarayonlari, kinematografiya effektlari yoki boshqa bir mavzuga oid batafsil ma'lumot kerak bo'lsa, ko'rsatib berishingiz kerak.

Yorug'lik tizimlari kino sanoati, teatr, televizorlar, kinoteatrlar va boshqa ko'rsatkichlar uchun keng qo'llaniladigan vositalardir. Ularning bir nechta xususiyatlari mavjud:

Kinoteatrlar uchun klasik yorug'lik tizimlari: Bu tizimlarda kino saloni ovoz-yorug'likning maksimal samarali ta'siri uchun mo'ljallangan bo'ladi. Ular ovoz-yorug'lik effektlarini kuchi va sifatini ta'minlash, filmlarni to'g'ri ko'rsatish uchun kamchiliklarni minimalaydi. Klasik yorug'lik tizimlari konsertlarda ham muvaffaqiyatli qo'llaniladi.

Yorug'lik panjara sistemalari: Bu tizimlar katta ekranga ega bo'lgan kinoteatrlarda yoki konsert zalida qo'llaniladi. Panjara sistemalari ovoz-yorug'likni to'g'ri joylashtirish, ko'rsatishni yaxshilash, so'nggi texnologiyalar bilan birgalikda tajribali tasvir va animatsiyalar yaratish uchun mo'ljallangan.

Yorug'lik kiplari: Kino, teatr va televizor ishlab chiqarishdagi kostyumlarning yorug'lik effektlarini yaratish uchun ishlatiladi. Yorug'lik kiplari ovoz-yorug'likni ta'minlash, tomosha qiluvchilarning diqqatini jalb etish, dramatik atmosfera yaratish va tarjima effektlarini ko'rsatishda yordam beradi.

Yorug'lik proektorlari: Kinoteatrlar, teatr va ko'rsatkichlar tomonidan intensiv ovoz-yorug'lik effektlarini yaratish uchun proyektorlardan foydalaniladi. Bu proyektorlar tasvir va animatsiya yaratish uchun yorug'likni iste'mol qiladi va auditoriyaga qiziqtiruvchi va tasirli ko'rinishni ta'minlaydi.

Yorug'lik tizimlarini nazorat qilish texnikasi: Yorug'lik tizimlarini boshqarish, nois va mo'jalliklarni kamaytirish, ovoz-yorug'likni sozlash uchun turli texnikalar va vositalardan foydalanish mumkin. Bu tizimlar dastlabki qurilish, ta'mirlash va muhofaza jarayonlarida ham ishlatiladi.

Yorug'lik tizimlari kino, teatr va boshqa ko'rsatkichlar uchun ko'rsatmalarni yaxshilash, ovoz-yorug'lik effektlarini yaratish va ularni samarali ko'rsatish uchun quyidagi yo'llardan foydalanish mumkin:

Ovoz-yorug'lik proyektorlari: Bu proyektorlar xususiy effektlar va ovoz-yorug'lik ko'rinishlarini yaratish uchun ishlatiladi. Ular mo'ljallangan yorug'lik efektlarini ekranlar, panjaralar yoki sahnalarda chiziqlab yuborish orqali ovoz-yorug'likning zarur atmosferasini yaratishda muhim rol o'ynaydi.

Yorug'likni sozlash va tanlash: Yorug'lik tizimlarida yorug'lik kuchini, tomosha qilish va yo'l-yo'riqlarini o'zgartirish uchun muhtelif yo'llar mavjud. Bu, yorug'lik birlashmalari, dimmerlar, ovoz-yorug'lik mikserlari va boshqa vositalardan foydalanish bilan amalga oshiriladi. Sizning talablar va maqsadlaringizga qarab yorug'likning yo'l-yo'riqlarini, intensivligini, ranglarini va haroratini o'zgartirish imkoniyati mavjud.

Yorug'lik kiplari va aksessuarlar: Kostyumlarni, dekoratsiyalarni va rekvizitlarni yorug'lik kiplari bilan ta'minlash, ularni to'g'ri hisoblash, tajriba qiluvchilarning diqqatini jalb etish uchun juda muhimdir. Yorug'lik kiplari ovoz-yorug'likning zarrachali ta'siri yaratishda va ovoz-yorug'likning g'oyalarini va nuqtalarni kuchaytirishda yordam beradi.

Yorug'lik mexanizmlari: Kino, teatr va boshqa ko'rsatkichlar uchun yorug'lik mexanizmlaridan foydalanish ham juda muhimdir. Bu, kadr belgisi aylanadigan yorug'likli proyektorlar, dumanni yorug'lik tufayli o'zgartirish, ovoz-yorug'lik kuchini oshirish yoki kamaytirish uchun avtomatik vositalar kabi mexanizmalar bo'lishi mumkin.

Yorug'lik tizimlarini boshqarish texnikasi: Tizimlarni boshqarish texnikasi, yorug'lik operatsiyalarini to'g'ri tartibda amalga oshirish va ulardagi nois va mo'jalliklarni kamaydi.

Yorug'lik tizimlarini boshqarish texnikasi, tizimlarni to'g'ri tartibda ishlatish, nois va mo'jalliklarni kamaytirish va yorug'lik operatsiyalarini samarali amalga oshirish uchun xizmat qiladi. Uning bir nechta usullari va vositalari mavjud:

Yorug'lik meydoni: Kino, teatr yoki boshqa ko'rsatkichlar uchun yorug'lik meydoni, boshqaruv markazidir. Bu o'rnakni tashkil etishda, yorug'lik meydoni boshqarish stoli yoki paneli o'z ichiga olgan to'plamlar, noislarni boshqarish paneli, yorug'lik mexanizmlari, proyektorlar, dimmerlar, mikserlar va boshqa vositalardan foydalaniladi.

Yorug'lik boshqaruv paneli: Bu panel yorug'likni boshqarish uchun tugmalar, regullyatorlar, kichik ekranlar va indikatorlar bilan tuzilgan. Uning yordamida yorug'lik operatori yorug'lik kuchini, ranglarini, intensivligini, so'nggi harakatlarini, ovoz-yorug'lik effektlarini va boshqalarini boshqarishi mumkin.

Dimmerlar va mikserlar: Dimmerlar yorug'lik kuchini o'zgartirish uchun ishlatiladi. Ular yorug'lik operatoriga yorug'lik intensivligini boshqarish imkonini beradi. Mikserlar esa ovoz-yorug'likni boshqarish, tizimga aloqador ovoz-yorug'lik signalini to'plash va moslashtirish, bitta birlamchi yorug'lik tizimidan boshqa biriga ovoz-yorug'likni o'tkazishda yordam beradi.

Yorug'lik mexanizmlari: Yorug'lik mexanizmlari kinoteatrlarda yoki teatrlarda ovoz-yorug'lik effektlarini o'zgartirish va boshqarish uchun ishlatiladi. Ular panjaralar, proyektorlar, tirlar, dumanni o'zgartirish, yorug'likli platformalar va boshqalar bilan bog'liq bo'lishi mumkin.

Kompyuterizatsiya: Katta tashkilotlarda yoki kompleks yorug'lik tizimlarida kompyuterizatsiya keng qo'llaniladi. Bu texnologiyalar yorug'likni avtomatlashtirish, yorug'lik mexanizmlarini boshqarish, ovoz-yorug'lik effektlarini tartibga solish, loyihalarni saqlash va qaytarish.

Kompyuterizatsiya yorug'lik sohasida bir nechta muhim vazifalarni bajarishda yordam beradi. Bu texnologiyalar yorug'likni avtomatlashtirish, yorug'lik mexanizmlarini boshqarish, ovoz-yorug'lik effektlarini tartibga solish, loyihalarni saqlash va qaytarish, nois va mo'jalliklarni kamaytirish kabi jarayonlarda ishlatiladi. Quyidagi kompyuterizatsiya yo'llaridan bir nechta mavjud:

Yorug'lik boshqaruv tizimi: Kompyuterizatsiya orqali yorug'lik mexanizmlari, proyektorlar, dimmerlar, mikserlar va boshqa yorug'lik vositalari o'zaro bog'lanishi va boshqarilishi mumkin. Bu, yorug'lik operatorining yorug'likning turli qismlarini boshqarish uchun bir markaziy interfeys orqali kompyuter yordamida amalga oshiriladi.

Yorug'lik ovoz-nazorati va ta'minot tizimlari: Kompyuterizatsiya yordamida ovoz-yorug'likning sifatini nazorat qilish va ta'minotini boshqarish imkoniyatlari yaratiladi. Bu, avtomatik ovoz-dinamikalar, ovoz-yorug'lik tizimi sozlamalari, noislarni boshqarish va tartibga solish, ovoz-yorug'lik effektlarini samarali sifatda qo'llash va boshqalar kabi muhim funksiyalarni o'z ichiga oladi.

Kino va televideniyada yoritishda eng katta keltiradigan qiyinchiliklar - yorugʻlikni alohida bitta kadr uchun qoʻyilmaydi, bu yerda yoritkichlarni joylashtirishda kameraning harakatini, tasvirga oladigan nuqtalarning oʻzgarishlarini, planlarning katta-kichigini va h.q. inobatga olish zarur. Saxnadagi har bir kadrning tonlar va ranglar tuzilishi birligini, kontrastini, optik rasmni, muhitni, perspektivani va harakatlarni oldindan rejalashtirib, kerakli badiiy effektni yaratish mumkin.
Zamonaviy yoritish yoʻnalishlaridan biri boʻlgan yoyilgan soyalarsiz yorugʻlik oqimlarini ishlatish keng joriy etilmoqda. Har bir yorugʻlik manbasi yoʻnaltirilgan oqimidan tashqari aks ettirilgan yorugʻlik oqimlariga ham ega, ular soyalarni yoritadi, ob’yektning sigʻimini va muhitni yaratadi.

Yorugʻlik muhiti, bu sezilarli yoruq oqimlari, yoritilgan havo, ushbu havoda, yorugʻ oqimlarida tasvirga olinadigan ob’yektlar harakat qiladi va mavjud yorugʻ oqimlar bevosita yoritish manbalar (quyosh nurlari, sunniy yoritkichlar, sham yorugʻi va h.q.) bilan bogʻlik. Har yoritish manba oʻziga hos taqrorlanmas yorugʻlik muhitga ega, oʻzining yoritish xarakteri va yoritish manbadan obektning uzoqlashidan yorugʻligining kamayishiga va boshqa xususiyatlariga ega. Soyalar muhiti ham hilma-hil aks ettirilgan yorugʻlik oqimlari bilan yoritiladi. Ushbu yorugʻ oqimlari oʻzining rangiga, kuchligiga ega. Professional yorituvchilarning eng asosiy maqsadlaridan biri tasvirga olingan barcha obyektlarning ranglarini bir biriga mos kelishishini va tabiiy koʻrsatishni ta’minlashdir. Nimagaki tasvirga olinadigan maydonchadagi mavjud yorugʻliklar, yarimsoyalar, reflekslar bir biridan yorugʻligi, rangligi, spektr boyligi boʻyicha farqlanadi. Shuning uchun sal kontrastli ob’yekt boʻlganida predmetlarning ranglarini toʻgʻri uzatishi juda qisqa diapazonida amalga oshirish mumkin.

- har bir yoritkich oʻzining vazifasini bajaradi;

- ob’yektning yuzasida bir necha soyalar paydo boʻlmasligi uchun bitta joyga yoritkich yoʻnaltirilsa, ikkinchi yoritkichni shu joyga yoʻnaltirishdan oldin kerakligini yaxshilab oʻylab koʻrish kerak;
- toʻldiruvchi yoritkichni barcha boshqa yorugʻ turlarini yoqilgandan soʻng yoqiladi, nimaga – boshqa yoritkichlarning yorugʻligi yetarli darajada boʻlsa toʻldiruvchi yorugʻ kadrning yoritish kompozitsiyasini va tonlarning nisbatanliglarini buzish mumkin;
- asosiy “chizuvchi” yorug kameradan teparoq va yon tomonidan (imkoniyati boricha chap tomonidan) oʻrnatiladi, shunday yorugʻ ob’yektning formalarini, ob’yemini yaxshiroq yoritadi va operatorlarga ham kulaylik yaratadi;
- tasvirga olinadigan maydonchaning fon tomoni alohida yoritildai, fon yorugʻligi ob’yekt yoritilganligidan ajralib turishi lozim;
- yoritkichning yorugʻini kadrga kiradigan ob’yektning chegaralari bilan solishtirib joylashtiriladi;
Tasvirga olinadigan maydonchada talab etilgan sharoitlarni yaratish uchun birinchi oʻrinda asosiy yoritqkichlar oʻrnatiladi. Bu asosiy (chizuvchi) va qoʻshimcha yoritkichlar yon tomonlaridan oʻrnatiladi.


XULOSA

Yorug'lik avtomatlashtirish: Kompyuterizatsiya yordamida yorug'lik operatsiyalarini avtomatik rejimda bajarish imkoniyatlari yaratiladi. Bu, yorug'lik jadvalini tuzish, avtomatik tartiblash, ovoz-yorug'lik effektlarini avtomatik tarzda boshqarish, ovoz-yorug'lik to'plamlarini o'z-o'ziga yoqish va o'chirish kabi jarayonlarni o'z ichiga oladi.

Loyihalar va saqlash: Kompyuterizatsiya yordamida yorug'lik loyihalari va sozlamalari saqlanishi, qaytarilishi va boshqa loyihalarga o'tkazilishi mumkin. Bu, yorug'likni to'g'ri sozlash va o'zgartirish jarayonlarini avtomatik tarzda bajarishda va ko'rsatmalarni qaytarishda yordam beradi.

Kompyuter grafika va tasviriy effektlar: Kompyuterizatsiya tizimlari yorug'likda kompyuter grafikasi va tasviriy effektlarni amalga oshirishga imkon beradi. Bu, kinolar, teatr dasturlari, videoklip va boshqa ko'rsatkichlar uchun xususiy efektlar, grafikalar va tasviriy qobiliyatlar yaratishga imkoniyat beradi.

Kompyuterizatsiya yorug'lik sohasidagi yutuqlarni oshiradi va operatsiyalar va nois jarayonlarni avtomatiklashtiradi, shuningdek yorug'likni samarali boshqarish va loyihalarni saqlash imkonini beradi.

Xulosa qilib aytganda, yoritish moslamalari kinoda kerakli kayfiyat, atmosfera va effektlarni yaratish uchun juda muhimdir. Yoritishdan samarali foydalanish filmning vizual jozibadorligini sezilarli darajada oshirishi va tomoshabinlar uchun unutilmas kino tajribasini yaratishi mumkin.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   https://fotochlenov.ru/uz/alimony/vidy-iskusstvennogo-osveshcheniya-plan-vvedenieklassifikaciya-iskusstvennogo/
   
2. 
   https://snimifilm.com/almanakh/semki/osveshchenie-svet
   
3. 
   Д.Г.Исмагилов, Е.П.Древалёва Театральное освещение
   

4. Май Фриман Свет и освещение в цифровой фотографии. 5. Свет и освещение. Д. Килпатрик (1988)