3.“Yosh grammatikachilar” qarashlari
Umumiy tilshunoslikning asoschisi Vilgelm fon Gumboldt sanaladi. U
tilning ilmiy nazariyasini qiyosiy-tarixiy metod asosida yarata boshlagan. Uning
asosiy ishi – “Inson tili tuzilishining har xilligi va uning inson naslining
ma`naviy taraqqiyotiga ta`siri” asari 1836-yilda vafotidan so`ng akasi Aleksandr
Gumboldt tomonidan chop etilgan.
XIX asrning 1850-1860 yillarida bu metod Avgust Shleyxer (1821-1868) va
Geyman Shteyntal (1823-1899)lar tomonidan rivojlantirildi. 1861-1862 yillarda
Shleyxerning asosiy ilmiy ishi dunyo yuzini ko`rdi va unda o`tgan 50-yil davomida
bajarilgan hind-Yevropa tillarining qiyosiy-tarixiy
tadqiqi umumlashtirildi. Shteyntal tillarning kelib
chiqishi, tillarni tasniflash va tilshunoslik tarixi
haqida ilmiy ishlar yozdi.
Bu qiziq!
“Yosh grammatikachilar” vakillari sifatida German Paul, Karl Brugman,
German Ostgof, Bertold Delbryuklarni ko`rsatish mumkin.
Yosh grammatikachilar til faktlarini aniq kuzatishgan bo`lsa-da, ular
umumiy nazariy muammolarni olg`a surishga jur`at etishmadi. Masalan, “Parij
lingvistik jamiyati” nizomida quyidagi band bo`lgan: “Jamiyat tilning kelib
chiqishi va xalqaro sunhiy tilning yaratilishi sohasida ish olib bormaydi”.
“Yosh grammatikachilar” A.Shleyxerning lingvistik biologizm g`oyasiga
qarshi chiqishgan bo`lishsa-da, sun`iy yo`l bilan yaratib bo`lmaydigan tilning tirik
1870-1900 yillar qiyosiy-tarixiy metod
taraqiyotining
ikkinchi
bosqichi
bo`lib,
“Yosh grammatikachilar” tadqiqotlari bilan
bog`liqdir. “Yosh grammatikachilar” tilni
tarixiy hodisa deb hisoblashgan va bu fikr
Do'stlaringiz bilan baham: |