Urganch davlat universiteti "pedagogika" fakulteti


Download 0.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/22
Sana24.12.2022
Hajmi0.66 Mb.
#1064106
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22
Bog'liq
1 Mahmud Qashg\'ariyning ,,Devoni lug\'atit turk\'\' asarida tarbiya

Tizildi qara qush,
Tun, kun uza yurkanur.
Osmonni ta’riflaydi: tangri osmonni feruza rangida ko’m-ko’k qilib yaratdi. 
Yulduzlar bilan bezadi. Uzukka ko’z qo’ygandek, qosh oq uzuk uchun 
ishlatiladigan tosh – mezon yulduzi (turkcha qora qush) unda tuzildi. Kecha bilan 
kunduz bir-birining ustiga qoplanadi. 
Yuqoridagi baytda, tabiatning buyuk ne’mati bo‘lmish osmon va yulduzlar, 
osmonning sofligi, musaffoligini tasvirlaydi. Bunda tashbih, ya’ni o‘zshatish 
san’atidan keng foydalanadi. 
Qizil, sariq arqashib, 
 Jerkin, yashil yuzkashib, 
Bir-bir kero’ yo’rkashib,
Yalinguq ani tanglashur. 
Qizil, sariq gullar bir-biriga suyanishib, yashil rayhonlar bir-biri bilan 
o’ralishib korinadi. Ularni ko’rgan kishi tang qoladi, hayron qoladi. 
Bu baytda tabiatdagi bir-biridan go‘zal, insonga zavq-shavq bag‘ishlovchi 
gullarning go‘zalligi. Ularni ko‘rgan kishining bahri-dili ochilishi tasvirlangan. 
Yay ko’rkinga inanma, 
 Suvlar uza tayanma. 
 Esizligig anunma,
Tildan chiqar ezgu so’z.
Bahor korkiga, uning rang-barang gullariga, chiroyliligiga ishonma, undan 
yaxshilik umid qilma. Suvga tayanma, chunki dunyo ne’matlarining shirinligiga, 
bahor go’zalligiga suyangan kishi suvga suyanganlar kabidir. Yomonlikka 
otlanma, tilingdan doim xalq sendan minnatdor bo’ladigan yaxshi so’zlar chiqar 
Yaruq yulduz tug’arda,


21 
Uznu kelip baqarman,
Satula-yu sayraship 
 Tatlig’ unun qush utar.
Yorug’ yulduz tugar vaqtida uyqumdan uyg’onib, daraxtlarga qarayman
qushlarning shodlantiruvchi yoqimli sayrashlarini tinglayman. 
Bu misralarda tabiat sofligi,musaffoligi inson ruhiyatiga ham ta’sir qilib, uni 
tinchlantirish xususiyatiga ega ekanligi tasvirlangan. 

Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling