Urganch davlat universiteti texnika fakulteti

Masala. Gorizontal joylashgan, ketma-ket ulangan xar xil diametrli quvur orqali suv xavzadan oqib chiqdi (3.38- rasm). Suyuqlik sarfi Q xamda quvurning I—I va I I — I I kesimlarida okimning O—

o‘rtacha tezliklarini v_t va v₂ xamda gidrodinamik bosimlarini aniqlang. Idishdagi suyuqlikarning napori N= const, suyuqlikning sarfi xam Q=const. Berilgan miqdorlar: N= 2,0 m, £/,=0,075 m, d= 0,25 m, 3=0,10 m, v ,=v=0, w₃=6,27 m/s, r=r_l.Javob. Q =0,0492 m³/s, i,= 11, YU m/s, d₂= 1,0 m/s, />,=5,591 TO⁴ Pa, r = \ 1,72-10" Pa.oqimining tezliklariga qarab quyidagicha

202

nomlanadi: masalan, i_kr ga tegishli Re_Kp soni — pastki kritik O. Reynolde soni deyiladi va (Re )_PASTKI orqali belgilanadi; v'_Kp ga tegishli Re'_kp — yuqori kritik O.

4.1-masala. Quvurning diametri Z =0,01 m, unda 1,0 m/s tezlikda tekis ilgarilanma xarakat qilayotgan suyuqlikning xarakat tartibini aniqlang. Suyuqlikning xarorati T°S = 20°S.

1. Quvurda g a z simon suyuqlik xarakat qilyapti (uning kinematik qovushqoqlik koeffitsienti v = 15- YU^-6 m²/s)_{R =} MM1 = 670 < 2320. 1510

Bu xolatda gazsimon suyuqdik xarakatining tartibi — la minar.

2. 
   Quvurda neft xarakat qilyapti (uning kinematik qovushoqlik koeffitsienti v = 80 • 10~⁶ m²/s)
   

Re₀ = MML = 125 « 2320, ⁱ 80-10bu sharoitda esa suyuqlik oqimining xarakat tartibi — mutlaqo laminar.

B. Suyuqlik oqimining kritik tezligi, ya’ni bir tartibdan ikkinchi tartibga o’tishdagi chegara tezligigi ni aniqlaymiz (yuqorida berilgan shartlarga binoan).

1. 
   Suv uchun
   

• 
  = ( R e p = 2320r = 0,232 m/s.
  

2. 
   G a z uchun g,_kr = 2320 = 3,48 m/s.
   

2. 
   N eft uchun
   

• 
  _{k r} = 2320^SH1 = 18,56 m/s.Bundan ko’rinib turibdiki, bir xil sharoitda xar xil syuqliklar o’zini xa xil tutar ekan. Bu amaliyotda, gid
  

rotexnik va boshq inshootlar (quvur, kanal va boshqalarni gidravlik xisoblashda katta axmiyatga ega.