Urganch innavatsion universiteti

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

URGANCH INNAVATSION UNIVERSITETI


Tarix 22/11-guruh talabasi
Xajieva Xusnora
Jahon tarixi fanidan

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Braxmanizm.


Qabul qildi: ________________________________

Topshirdi: ________________________________

Urganch-2023

Reja:

1. 
   Kirish.
   

2. 
   Asosiy qism:
   

1. 
   Braxmaniz tushunchasi.
   
2. 
   Braxmanizm Kelib chiqishi va tarixi
   
3. 
   Braxmanlik farazlari.
   

3. 
   Adabiyotlar.
   

Brahmanizm, barahmanlik — qad. hind dini. Veda dinmasosida miloddan avvalgi 1-ming yillikning boshida paydo boʻlgan. B.ning muqaddas adabiyotiga vedalar va ularga yozilgan juda koʻp sharhlar (brahmanlar, arnyaklar, upanishadlar) kiradi. B.da veda dinidagi koʻpgina xudolarning taʼsiri deyarli yoʻqqa chiqib, asosan 3 xudo: Braxma, Shiva va Vishnu eʼtiborli hisoblangan. Brahma olamni yaratuvchi va boshqaruvchi, Vishnu — olamlarni saqlab qoluvchi va muhofaza qiluvchi, Shiva — hamma mavjudotni yakson etuvchi xudo deb tushunilgan. B.da ilgarigi totemistik tasavvurlarning qoldigʻi sifatida hayvon (sigir, maymun)larni, ayrim oʻsimliklarni va boshqalarni ilohiylashtirish mavjud. B.da butun borliq xayoliy boʻlib, jonli narsalar, jumladan inson ham qayta tirilish xususiyatiga ega deb qaralgan. Brahma belgilagan hayot meʼyorlari, qonunning bajarilishi yoki bajarilmasligiga qarab inson axloqiga baho berilgan. B. taʼlimotiga koʻra, jonni xalos qilish, uni bundan keyingi qayta paydo boʻlishdan saqlab qolishning birdanbir yoʻli jonning Brahma bilan qoʻshilib ketishidir. Bunga erishmoq uchun Brahmaning ilohiy mohiyatini toʻla bilib olish, fikrni xudoga qaratish va tashqi olamdan butunlay voz kechish talab etilgan. B. ijtimoiy hayotni, jumladan davlatni ham Brahmaning ijodi, davlat arboblarini esa inson qiyofasidagi xudolar deb hisoblar edi.
Miloddan avvalgi 6—5-asrlarda buddizm vujudga keldi va B.ga qarshi kurash olib bordi. Buddizmga qarshi kurash jarayonida va uning bevosita taʼsirida B. astasekin hinduizmta aylanib ketdi.
Braxmanizm Vedika davrida miloddan avvalgi 1500 yildan boshlangan. Miloddan avvalgi 500 dan 500 yilgacha Shimoliy Hindistonda. Hind vodiysidan tashkil topgan Hind vodiysi tsivilizatsiyasi aryos (dvoryanlar), o'z jamiyatlarida vedizmni o'rnatdilar. Ular marosimlar va ibodatlar orqali tabiatga sig'inishni mashq qildilar. Ular Sanatana Dharmasiga (hayotning abadiy tartibi) ishonishgan. Vedalardan Braxman g'oyasi, umuminsoniy haqiqat paydo bo'ldi. Boshqa tomondan, Brahmanizm oriylar tsivilizatsiyasi Gang daryosi tomonidan ta'minlanadigan mintaqalarda va Hindiston janubiga o'tishda rivojlanganda rivojlanadi. Vedizmdan farqli o'laroq, braxmanizm muqaddas Vedalar matnlaridan tashqari boshqa kitoblarni ham qabul qildi. Dharmashāstras qonun kitoblari, afsonaviy epikalar va Puranalar (boshqa an'analar, afsonalar, tarixga oid hind adabiyotining keng to'plami) kabi boshqa vedik bo'lmagan kitoblar kabi yozilganlar bu dinning yozma ma'lumotnomalarining bir qismidir.