Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

Tirsakli zichlash moslamasi. Oldingi zichlovchi mashinalardan farqli bunday zichlash 
mashinalarining ishchi yuzalarida tirsakli g’o’lachalar (9) shaxmat taxtasi tartibida joylashtirilgan 
bo’ladi (4.35-rasm, b). Tirsakli g’o’lachalar asosiy ichki qismi bush doirasimon g’o’lachani 
qobiq qismiga montaj etiladi. 
Tirsaklar oralig’i umumiy balkaga joylashtirilgan, ramaga maxkamlangan qirgich 
o’rniga qo’yilgan shtirlar bilan tozalanadi. Bunday mashinalar yumshoq yopishqoq gruntlar 
uchun samarali xisoblanadi. Sanoat pritsepli tirsakli mashinalarni umumiy og’irliklari 28 Mg gacha 
bo’lgan va g’o’lacha diametri 2,4 m, zichlash kengligi 2,7 m va qalinligi zichlanish qavati 0,4 
m gacha oraliqda ishlab chiqarmoqda. 
Damlanma g’ildirakli pritsepli zichlovchi g’ildiraklar. Bunday mashinalar asosan (4.35-rasm, 
g,d) rama (Z) tortuvchi moslama ( 2 ) ni bog’lovchi qism va tishlagich shatakcha olish 

---

117 
(traktor yoki avtomobil yordami bilan) moslamasi, 4...6 damlanma g’ildirak (11), bitta o’qi 
rama bilan bog’langan yoki balansir orqali (4. 48-rasm, d) va bitta (10) yoki bir necha (12) 
uruvchi yashiksimon g’ildiraklar soni bilan ifodalanadi. Uruvchi yashiksimon g’ildiraklar orqa va 
oldingi ko’ndalang balkalarga bikr qilib o’zaro bog’langan. Xar bir g’ildirakni o’qi o’z navbatida 
uruvchi (ballast) yashikning tubiga maxkamlanadi. O’rta yashiklar teng muvozanatda orqa 
ko’ndalang balkaga maxkamlangan. Bunday konstruktsiya barcha g’ildiraklarni notekis yuzalarda 
xam bir tekisda bog’lanishni ta’minlaydi va xar bir g’ildirakdan tushayotgan yukni gruntga teng 
taqsimot etadi. Bu tipdagi zichlash mashinalari toshli va chaqiq toshli asoslarni, shuningdek qora 
aralashmalarni va asfalьtobeton qorishmalarni va gruntlarni zichlash ishlarida foydalaniladi. Bu 
turdagi zichlovchi mashinalarni boshqa zichlovchi mexanizmlardan afzalik tomonlari ular 
zichlash ishlarida tosh materiallarni sindirib maydalamaydi. Ishlab chiqarish sanoati og’irligi 25 
Mg gacha zichlovchi yuza kengligi 2,8 m gacha bo’lgan pritsepli damlanma g’ildirakli 
zichlovchi mashinalarni ishlab chiqarmoqda. Bunday mashinalar gruntni, qalinligi 0,45 m gacha 
qavatlarda bemalol zichlay oladi. Gruntni zichlashdagi zichlanish talabi 6. . . 8 marotaba o’tish 
xarkatida yopishqoq gruntlar uchun va yopishmaydigan gruntlarda esa 3. . 4 marta o’tish 
xarkati natijasida gruntni zichlanishiga erishiladi. 
4.35-rasm. Gruntga yer snaryad bilan ishlov berishning umumiy sxemasi 
I-zaboy; 2-yumshatgich; 3-surish qurilmasi; 4-xovuz; 5-ponton; 6-grunt xaydagichi; 7-grunt 
xaydagichi dvigateli; 8-bosim ostidagi pulьpa yo’li; 9-qoqish apparati; 10-pulьpa yo’lini 
(quvurni) ushlab turuvchi qurilma; 

---

118 
II-pulьpaning quruqlikdagi yo’li; 12-karta; 13-cho’kkan grunt; 14-tingan suv; 15-tingan 
suv uchun quduq; 16-tingan suv oqimi.