Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

Tasmali uzatish.- Aylantiruvchi va aylanuvchi shkif va tasmalardan iborat bo’lib, u shkifga 
kiydirib tortib qo’yiladi.
Tishli uzatmalar- Bunday mexanizmlar tishlari orqali xarakatni yoki tezlanish va 
momentni ma’lum burchak ostida uzatib beradi. 
Planetar uzatmalar. -siljitilgan o’qlar bo’yicha xarakatlanuvchi g’ildiraklar yordamida 
xarakatni uzatish .Ularni "Planetar" nomi bilan yuritilmoqda. Bunda barcha g’ildiraklar 
(zvenolar) xarakatda bo’ladi.
Zanjirli uzatmalar- Bunday uzatmalar, xarakatni ikkita paralel vallar orqali boshqarishda 
ishlatiladi. Xarakat aylantiruvchi (etaklovchi), ayla-nuvchi va zanjir asosida uzatiladi 
Vallar va o’qlar- Vallar va o’qlar o’xshash shaklda bo’lib, aylanuvchi detallarni uSHlab 
turish uchun xizmat qiladi. Geometrik shakliga ko’ra vallar o’qi to’g’ri, yo’nilgansimon va 
egiluvchan (shaklini o’zgartiruvchi) turlariga bo’linadi.

---

160 
Podshipniklar- Podshipnik - aylanuvchi valni uSHlab turish uchun va ma’lum masofada 
o’qni va unga tushuvchi yukni ko’tarish uchun xizmat qiladi. O’q va valdan tashqari 
podshipniklar turli detallarni (o’q atrofida) uSHlab turishga xizmat qiladi. Masalan: katka, 
shkif, shesternya va xokazolar. 
Ishqalanish turiga qarab sirpanuvchi va borib-kelib aylanuvchi turlarga bo’linadi 
Uzatuvchi muftalar- Vallar orasidagi aylantiruvchi momentni uzatib berish uchun xizmat 
qiladi. Biri ikkinchisining davomi va val oralig’i va unga o’rnatilgan detallar (tishli g’ildirak, 
shkif, yulduzcha) asosida ifodalanadi. 
Tezlikni to’xtatish moslamasi. Tezlikni to’xtatish moslamasi valni xarakatini to’xtatib qolish 
uchun, lebedka barabani, aylantirish platformasi, 
aylantiruvchi moslamalarni to’xtatish uchun qo’llaniladi. Tezlikni to’xtatish moslamasi ko’proq 
tasmasimon, ba’zan diskli va konusli tayyorlanadi