Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

Minorali kranlar. Strelali, yuk ko’taruvchi mashina bo’lib, tik yo’nalgan minora 
ustiga o’rnatiladi va yuklarni ko’tarishda, montaj etishda, tushirish, yuklash ishlarini 
qulochining kengligini o’zgarishi, aylanib va relьslarda xarakatlanishi orqali bajaradi. Eng 
katta xarakat zonasiga ega. Eng asosiy ko’rsatkichi, yuk ko’tarish qobilyatidir. Ya’ni kerakli 
qulochini kengligida yukni maksimal ko’tarishi xisoblanadi. Yuk ko’tarish va balandligi 
bo’yicha turar joy binolarida 
a) grajdan binolarda: 3.…20 t, h
vo’l

25 m, h

50 m. 
b) baland binolarda: 6,3….12,5 t, h
vo’l

45 m, h

150 m talab bilan ishlab chiqarilgan 
kranlar ishlatiladi. 
Minorali kranlarning ko’rsatkichlari asosan, bosh bino korpuslari qurilishida (Q

80 t, 
h
vo’l

25.…45 m, balandligi h

50.…80 m oraliqda bo’ladi. 
Minorali 
kranlar: 
relьsda 
xarakatlanuvchi, 
qo’zg’almas, 
binoni 
o’ziga 
maxkamlanuvchi, o’zi ko’tariluvchi, binoning karkas qismiga o’rnatilib, yuqoriga unda 
xarakat qiluvchi talabda ishlab chiqarilmoqda. 
qulochining kengligini o’zgarishiga qarab: strelasi qo’zg’aladigan yoki gorizontal balkali 
bo’ladi. 
Tiplariga qarab: aylanuvchi va minorasi aylanmaydigan xolda ishlab 
chiqariladi. 
Keyingi vaqtlarda qurilishda minora qismlari burilib aylanadigan (platformasi) 
kranlardan keng ko’lamda foydalanilmoqda. Minorasi aylanmaydigan kranlarga qaraganda, 
bunday kranlarning umumiy og’irliklari sezilarli darajada oz bo’ladi. (3.7-rasm). 
Kran minorasi (2) aylanuvchi platforma ( 4 ) ga, aylanuvchi moslama (6) orqali 
yuritish qismiga (5) tayanib maxkamlanadi. Buriluvchi (aylanuvchi) platformada: 

---

90 
muvozanatlovchi (7) yuk, yukni (8) va strelani (9) boshqaruvchi moslama (lebedka) va 
buriluvchi (aylanuvchi) platformani (3) erkin xolatda aylanishini ta’minlovchi mexanizm 
moslamalaridan iborat bo’ladi. Strela (1) minoraga sharnir yordamida va ushlab turuvchi 
sim arqonlar (12) bilan tortib qo’yiladi, u o’z navbatida strela moslamasining (10) qoplama 
suriluvchi blok yo’nalishi orqali bog’langan bo’ladi. Yukni yuqoriga ko’tarish va tushirish 
yuk moslamasi (13) bilan yuk lebedkasi va osma ilgichlar orqali amalga oshiriladi. Kranni 
boshqarish kabina (11) qismidan bajariladi. Osma ilgich (kryukovo’e podveski): yuk 
ilgichi, travers, ikki yonli (tomonlama) shek, qo’llar unga o’rnatilgan bloklardan iborat 
bo’ladi. Yuk ilgichi tayanch podshipniklariga ega bo’lgan traversga maxkamlanadi. Strelasi 
gorizontal balkalardan iborat bo’lgan kranlari jixozlanishida yuk aravachasi (karetka) strela 
bo’ylab, elektrotaqsimlovchi lebedkani (14) tortishi yordamida bajariladi. U o’z nabatida 
strelaga yoki buriluvchi (aylanuvchi) platformaga joylashtirilgan. 
Yukni ko’tarilish balandligi gorizontal strelali qiya strelali kranlarda qulochining 
o’zgarishi bilan bir vaqtda yuk o’zini turishini va balandligi bo’yicha xam o’zgartiradi. Buni 
oldini olishda yukni gorizontal xolda uzatilishi strelaning qulochini kengligini o’zgartirib turib 
boshqariladi. Yuk ko’tarish qobilyati 10 t ko’p bo’lgan minorali kranlarda, minora qismi 
aylanmaydigan, faqatgina kranning eng yuqori qismigina aylanadigan etib tayyorlanadi (3.8-
rasm).