Ushbu o’quv-uslubiy majmua zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida oliy ta’lim muassasalari tabiatshunoslik fakultetlari agrokimyo va agrotuproqshunoslik yo’nalishi 3-bosqich Tuproq biologiyasi fani o’quv dasturi bo’yicha tayyorlangan

1-ish. Sun’iy ozuqa muhitida meristemadan hosil qilingan nihollar ko’paytirish
Mashg’ulotning maqsadi: Kartoshkaning apikol meristemasidadan sun’iy ozuqa muhitida o’stirilgan nihollarni ko’paytirishni o’rganish.
Kerakli material, asbob va uskunalar: Kartoshkaning probirkadagi o’simligi, modifikatsiyalangan va sterillashgan Murasiga-Skuga ozuqa muhitli probirkalar steril skilpel, piptset va Petri likobchalari.
Tushuntirish: Apikol meristemadan olingan virusiz kartoshka o’simlik nihollari sun’iy ozuqali muhitda ko’paytiriladi. Kartoshka niholini ko’paytirishning keng tarqalgan uslubi, probirkadagi kulturali o’simliklarning qalamchalanishidir. Buning uchun o’simlik probirkadan olinadi, har birida bargli poyava qo’ltiq kurtak bo’lgan bo’o’laklarga bo’linadi. Har bir qalamcha Murasiga-Skuga ozuqa muhitiga solingan probirkalarga o’tkaziladi. qalamcha yordamida ko’paytirish navdaning o’sish nuqtasini olib tashlash yo’li bilan apikol ustunlikni kamaytirib, yon meristemalarining faolligini oshirishga asoslangan. qalamchaning yon kurtagini ozuqa muhitiga o’tkazilganda undan navda o’sib chiqadi. Keyingi qalamchaning har sh-21 kundan so’ng olib boriladi. Bitta o’simlikdan 5-8 qalamcha olinadi, 3 oy mobaynida qalamchalash yo’li bilan 3-5 ming o’simlik, 7 oy ichida ko’payish koeferetsenti 1:3 4 mingtaga etkazish mumkin. So’ngra sog’lomlashtirilib ekiladigan materiallarni ko’paytirishning keyingi bosqichlari, issiqxonalarda olib boriladigan bosqichga o’tiladi. Bunda probirkadagi o’simliklar agar-agarli ozuqali muhiti bilan tuproqli tuvakga ekiladi. O’simliklar 3-7 kun Knon eritmasi va murasige-Skuga bo’yicha mikroelementlar bilan 5 ml boshlang’ich eritmaning 1x 100 kontsteratsiyali 1 l li suvdagi eritmasi bilan oziqlantiriladi. 7-10 kundan so’ng o’simliklar virussiz tuganaklar olish uchun issiqxonalardagi doimiy joyiga o’tkaziladi va olingan hosil ya’ni tuganaklar keyingi yillarda dalaga ekiladi.
Ishning borishi: lamiparda probirkadan kartoshka o’simligi Petri likobchasiga olinadi, har birida bargi va qo’ltiq kurtagi bo’lgan poya bo’laklarga bo’linadi. Barg tagidagi poya qismi barg ustidagi poya qismidan 2-3 marta kichik bo’lishi kerak. Ish davomida sterillikda katta ahamiyat berish lozim. qalamchalarni modifikatsiyalangan Murasige-Skuga ozuqa muhitli probirkalarga olib ekiladi. Bunda mikroorganizmlar tushishining oldini olish uchun probirkaning og’zi va paxta tikin spirtovka alangansida sterillanadi. qalamchali probirkalarning rasmi joylashtiriladi. Novdaning rivojlanishi 7-14 kundan so’ng kuzatiladi.
Adabiyotlar.

1. 
   V.S.Sheveluxa va boshqalar. Selskoxozeystvennaya biotexnologiya. Moskva. Vo’sshaya shkola. 2003
   
2. 
   K. M. Artomonov-Biotexnologiya agropromishlennomu kompleksu. M, Mir. 1989.
   
3. 
   Yo. X. To’raqulov-Molekulyar bitexnologiya. 1993.
   
4. 
   Muromtsev G.S. i drugie. Osnovo’ selskoxozyaystvennoy biotexnologii. M. 1990.
   
5. 
   R.G.Butenko. Biologiya kletok vo’sshix rasteniy in vitro i biotexnologii. M. 1990